
پس از آخرین دور گفت و گوهای چین و آمریکا در واشنگتن، که به توافق نهایی پایان جنگ تجاری یک ساله دو کشور منجر شد، روابط دو کشور نه تنها بهبود نیافته است بلکه بحرانی تر از گذشته هم شده است به طوری که روز به روز به دامنه بی اعتمادی دو کشور افزوده می شود.
در ادامه جنگ تجاری میان چین و آمریکا، پکن از شنبه بر ۶۰ میلیارد دلار دیگر از کالاهای وارداتی از آمریکا تعرفه بست.
کمیسیون تعرفه های گمرکی شورای دولتی چین شنبه با صدور بیانیه ای اعلام کرد این تعرفه ها در سه سطح ۲۵، ۲۰ و ۱۰ درصدی بر روی ۶۰ میلیارد دلار از کالاهای وارداتی از آمریکا اعمال شده است. پیش از این وزارت بازرگانی چین اعلام کرده بود تصمیم دارد یک لیست از شرکت های غیرقابل اعتماد خارجی که قوانین بازار را زیر پا گذاشته و به حقوق مشروع شرکت های چینی آسیب رسانده اند را منتشر می کند.
از سوی دیگر درست زمانی که دنیا در انتظار استفاده از اینترنت نسل ۵ با سرعت صد برابری نسبت به نسل فعلی شبکههای ارتباطاتی مجازی است، هوآوی به آرامی در حال به دست گرفتن کنترل بازار گوشیهای همراه و همچنین تجهیزات شبکه است. اگرچه این ورود به چنین بازاری نیاز به صدها میلیارد دلار سرمایهگذاری است، اما برنده بازی حتی میتواند تسلط خود را بر نسل ۶ اینترنت را هم تضمین کند.طبیعی است که نه بخش خصوصی و نه دولت آمریکا هم نمیتوانستند به خطر افتادن هژمونی خود را بر دنیای فناوری اطلاعات تحمل کنند. از همین رو به تدریج برخورد با هوآوی به بهانه گوناگون آغاز شد.
اولین اتهام به هوآوی زیر پا گذاشتن تحریمهای وزارت خزانه داری آمریکا بود. البته این اتهامها رویهای ثابت علیه شرکتهای چینی بود، به عنوان مثال روزنامه وال استریت ژورنال در سال ۲۰۱۱ در مقالهای این شرکت را متهم به فروش فناوری کنترل اینترنت به ایران کرد. با این حال اولین نشانههای جدی نبرد زمانی آشکار شد که «وانژو منگ» دختر بنیانگذار این شرکت با دادخواست آمریکا در کانادا دستگیر شد. از آن زمان بود که آمریکاییها تلاش کردند تا فشار خود را بر این شرکت تحمیل کرده و از همپیمانان خود بخواهند تا این شرکت را از فرآیند توسعه اینترنت نسل ۵ اخراج کنند.
واقعیتها نشان میدهند، مشت گره کرده چین در پاسخ به اقدامات آمریکا به آرامی در حال جمع شدن است و نقطه تمرکز آن را میتوان در استان جیانگی در شمال غربی پکن یافت، جایی که بخش اعظم فلزات کمیاب چین و دنیا در ناحیه مغولستان داخلی تولید میشود.
البته اقدامات چین در محدود کردن صدور عناصر کمیاب محدود به منازعه اخیر با شرکت هوآووی نبوده است، اولین اقدام چین به سال ۲۰۰۵ میلادی برمیگردد. زمانی که اولین بار این کشور صدور ذخایر خاکهای کمیاب خود را با هدف توسعه صنایع داخلی محدود کرد.
در سال ۲۰۱۲ نیز نشریه فارین افرز در خصوص وابستگی بیش از اندازه کشورهای غربی به چین در خصوص مواد معدنی کمیاب هشدار دارد. از سال ۲۰۱۷ دولت چین مواد کمیاب را با قیمت ترجیحی ۲۵ درصد ارزانتر به تولید کنندگان داخلی قطعات الکترونیکی عرضه میکند. از همین رو آمریکا شکایتی را در این باره به سازمان جهانی تجارت ارائه کرد.
با این حال اگرچه هیچ گاه کمبود و یا قطع صادارت این مواد به بازارهای جهانی مطرح نبود، اما درج مقالهای در نشریه «گلوبال تایمز» در نشریات وابسته به حزب کمونیست در خصوص قطع صادرات کانیهای کمیاب این تهدید را به یک واقعیت تبدیل کرد.
در یادداشت این روزنامه با عنوان «ایالات متحده! توانایی چین برای ضدحمله را دستکم نگیر» آمده است: «تردیدی نیست که طرف آمریکایی قصد دارد از فرآوردههایی که خود با کمک عناصر کمیاب ارسالی از چین ساخته شدهاند بهره ببرد، تا با توسعه چین مقابله کند. آیا عناصر خاکی کمیاب به سلاح چین برای مقابله با فشارهای ایالات متحده تبدیل خواهد شد، فشارهایی که بدون هیچ دلیلی اعمال شدهاند.»
همزمان با انتشار این مطلب، خبرگزاری رویترز نیز در گزارشی از کمبود عناصر کمیاب در بازارهای آمریکا و ژاپن و تحویل آن با سازندگان قطعات الکترونیکی سخن گفت. برای درک عمق ماجرا کافی است به این نکته اشاره کنیم که آهنرباهای بسیار ریزی که در لنزهای کیتهای هدایت بمبهای لیزری آمریکا ساخته میشوند هم در چین تولید میشود.
به نظر میرسد تهدید اصلی برای آمریکا این است که در صورت شدت یافتن بحران ممکن است متحدان نزدیک این کشور همچون آلمان و فرانسه نیز پشت این کشور را خالی کنند، چراکه چینیها جنگجو هستند و ممکن است که این بار تمام نقشههای غرب را برای توسعه اقتصاد بدون نفت بر باد بدهند.
در این شرایط به طور حتم دونالد ترامپ، رییس جمهور فعلی آمریکا در مخمصه بدی قرار خواهد گرفت که به این راحتیها توانایی خلاص شدن از آن را نخواهد داشت.
کمیسیون تعرفه های گمرکی شورای دولتی چین شنبه با صدور بیانیه ای اعلام کرد این تعرفه ها در سه سطح ۲۵، ۲۰ و ۱۰ درصدی بر روی ۶۰ میلیارد دلار از کالاهای وارداتی از آمریکا اعمال شده است. پیش از این وزارت بازرگانی چین اعلام کرده بود تصمیم دارد یک لیست از شرکت های غیرقابل اعتماد خارجی که قوانین بازار را زیر پا گذاشته و به حقوق مشروع شرکت های چینی آسیب رسانده اند را منتشر می کند.
از سوی دیگر درست زمانی که دنیا در انتظار استفاده از اینترنت نسل ۵ با سرعت صد برابری نسبت به نسل فعلی شبکههای ارتباطاتی مجازی است، هوآوی به آرامی در حال به دست گرفتن کنترل بازار گوشیهای همراه و همچنین تجهیزات شبکه است. اگرچه این ورود به چنین بازاری نیاز به صدها میلیارد دلار سرمایهگذاری است، اما برنده بازی حتی میتواند تسلط خود را بر نسل ۶ اینترنت را هم تضمین کند.طبیعی است که نه بخش خصوصی و نه دولت آمریکا هم نمیتوانستند به خطر افتادن هژمونی خود را بر دنیای فناوری اطلاعات تحمل کنند. از همین رو به تدریج برخورد با هوآوی به بهانه گوناگون آغاز شد.
اولین اتهام به هوآوی زیر پا گذاشتن تحریمهای وزارت خزانه داری آمریکا بود. البته این اتهامها رویهای ثابت علیه شرکتهای چینی بود، به عنوان مثال روزنامه وال استریت ژورنال در سال ۲۰۱۱ در مقالهای این شرکت را متهم به فروش فناوری کنترل اینترنت به ایران کرد. با این حال اولین نشانههای جدی نبرد زمانی آشکار شد که «وانژو منگ» دختر بنیانگذار این شرکت با دادخواست آمریکا در کانادا دستگیر شد. از آن زمان بود که آمریکاییها تلاش کردند تا فشار خود را بر این شرکت تحمیل کرده و از همپیمانان خود بخواهند تا این شرکت را از فرآیند توسعه اینترنت نسل ۵ اخراج کنند.
واقعیتها نشان میدهند، مشت گره کرده چین در پاسخ به اقدامات آمریکا به آرامی در حال جمع شدن است و نقطه تمرکز آن را میتوان در استان جیانگی در شمال غربی پکن یافت، جایی که بخش اعظم فلزات کمیاب چین و دنیا در ناحیه مغولستان داخلی تولید میشود.
البته اقدامات چین در محدود کردن صدور عناصر کمیاب محدود به منازعه اخیر با شرکت هوآووی نبوده است، اولین اقدام چین به سال ۲۰۰۵ میلادی برمیگردد. زمانی که اولین بار این کشور صدور ذخایر خاکهای کمیاب خود را با هدف توسعه صنایع داخلی محدود کرد.
در سال ۲۰۱۲ نیز نشریه فارین افرز در خصوص وابستگی بیش از اندازه کشورهای غربی به چین در خصوص مواد معدنی کمیاب هشدار دارد. از سال ۲۰۱۷ دولت چین مواد کمیاب را با قیمت ترجیحی ۲۵ درصد ارزانتر به تولید کنندگان داخلی قطعات الکترونیکی عرضه میکند. از همین رو آمریکا شکایتی را در این باره به سازمان جهانی تجارت ارائه کرد.
با این حال اگرچه هیچ گاه کمبود و یا قطع صادارت این مواد به بازارهای جهانی مطرح نبود، اما درج مقالهای در نشریه «گلوبال تایمز» در نشریات وابسته به حزب کمونیست در خصوص قطع صادرات کانیهای کمیاب این تهدید را به یک واقعیت تبدیل کرد.
در یادداشت این روزنامه با عنوان «ایالات متحده! توانایی چین برای ضدحمله را دستکم نگیر» آمده است: «تردیدی نیست که طرف آمریکایی قصد دارد از فرآوردههایی که خود با کمک عناصر کمیاب ارسالی از چین ساخته شدهاند بهره ببرد، تا با توسعه چین مقابله کند. آیا عناصر خاکی کمیاب به سلاح چین برای مقابله با فشارهای ایالات متحده تبدیل خواهد شد، فشارهایی که بدون هیچ دلیلی اعمال شدهاند.»
همزمان با انتشار این مطلب، خبرگزاری رویترز نیز در گزارشی از کمبود عناصر کمیاب در بازارهای آمریکا و ژاپن و تحویل آن با سازندگان قطعات الکترونیکی سخن گفت. برای درک عمق ماجرا کافی است به این نکته اشاره کنیم که آهنرباهای بسیار ریزی که در لنزهای کیتهای هدایت بمبهای لیزری آمریکا ساخته میشوند هم در چین تولید میشود.
به نظر میرسد تهدید اصلی برای آمریکا این است که در صورت شدت یافتن بحران ممکن است متحدان نزدیک این کشور همچون آلمان و فرانسه نیز پشت این کشور را خالی کنند، چراکه چینیها جنگجو هستند و ممکن است که این بار تمام نقشههای غرب را برای توسعه اقتصاد بدون نفت بر باد بدهند.
در این شرایط به طور حتم دونالد ترامپ، رییس جمهور فعلی آمریکا در مخمصه بدی قرار خواهد گرفت که به این راحتیها توانایی خلاص شدن از آن را نخواهد داشت.
حمایت – وکیل پایه یک