
آبان ماه ۹۷ بود که رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان استان تهران از کشف ۹۰ دستگاه وانت نیسان کتاب قاچاق از انبارها و کتابفروشیها خبر داد. محمود آموزگار در نشست خبری «مبارزه با قاچاق کتاب» با اشاره به پیشینه مبارزه با قاچاق کتاب اظهار کرد: این موضوع در جلسه ۲۵ اسفند ۹۶ با معاونان رئیس قوه قضاییه، رئیس پلیس تهران و نمایندگان معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح و بحث جرم عمومی بودن آن اعلام شد.
وی با بیان اینکه قوه قضاییه همکاری خوبی در این زمینه داشته است، خاطرنشان کرد: قاچاقچیان کتاب شبکه وسیعی برای توزیع کتاب در شهرستانها داشتند. با توجه به اینکه توزیع کتاب از کانالهای رسمی انجام نمیشد، این قاچاقچیان، کتاب مورد نظر آنها را تأمین میکردند که این موضوع آسیب جدی به صنعت نشر و فرهنگ کشورمان وارد کرده است.البته موضوع کشف و ضبط کتابهای قاچاق به موارد مطرح شده «محمود آموزگار» ختم نشده و روند مبارزه با قاچاقچیان و حتی دستفروشان کتاب هم ادامه دارد.
عرضه کتاب با قیمت دستفروشان
یافتن ارزان قیمتترین نسخه کتابها در میان کتابفروشان کاری سخت، اما در میان دستفروشان کاری آسان است. دستفروشان کتاب در نقاط مختلف پایتخت به ویژه در خیابان انقلاب، کتابهای مختلفی را با تخفیفهای بالا که به ۴۰ یا ۵۰ درصد هم میرسند، عرضه میکنند که در نگاه اول سود خوبی برای مخاطب حساب میشود، اما چرا این کتابها با قیمتهای بسیار پایینتر از کتاب فروشیها عرضه میشوند و چرا تاکنون دستفروشان کتاب ساماندهی نشدهاند؟
«محمد یراقچی» مدیر کارگروه کتاب فروشان اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران، در خصوص تخفیفهای بالای کتاب در میان دست فروشان کتاب در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران اظهار کرد: اینها گروهی هستند که بیشتر کار قاچاق کتاب را انجام میدهند؛ یعنی کتابهای ناشران مختلف را که با موفقیت و استقبال مخاطبان روبرو میشود، کپی میکنند. این کپی یا دقیق مانند کتاب و با اسم همان ناشر بوده یا اسم ناشر را تغییر داده و برای همان کتاب مجوز میگیرند و زحمتی هم برای تألیف و ترجمه آن متحمل نمیشوند.
وی با بیان اینکه به نظر میرسد این گروهها شبکهای بوده و جریان قاچاق کتاب را کنترل میکنند، گفت: این گروههای شبکهای در همه جا نفوذ داشته و فعالیت آنها محدود به خیابانها نمیشود؛ در مترو، پایانهها، پارکها و … هم نفوذ کرده و بازاری موازی با بازار کتاب فروشیها ایجاد کردهاند. البته کمیته صیانت اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تلاش بسیاری در این زمینه انجام داده و با همکاری نیروی انتظامی، قوه قضاییه و شهرداری تهران تا حدودی جلوی این کار گرفته شده، اما این مشکل سراسری است و محدود به تهران نمیشود.
۴ پرونده قاچاق کتاب تحویل دادگاه شد
اما «امیرحسین فواکه» وکیل اتحادیه ناشران در موضوع قاچاق کتاب، از ارائه ۴ پرونده به دادگاه از ابتدای سال جاری تاکنون خبر داد و گفت: حل مشکلات حقوقی قاچاق کتاب در مجلس و با قانونگذاری، شدنی است.وی در گفتوگو با تسنیم، با اشاره به وضعیت پروندههای قاچاق کتاب اظهار کرد: از ابتدای سال جاری تاکنون چهار پرونده به دادگاه ارائه شده که از این میان برای دو پرونده جلسه رسیدگی تشکیل شده است. یکی از این جلسات منجر به صدور رأی شده که مورد اعتراض شخص خاطی قرار گرفته است. وی ادامه داد: پرونده دوم نیز بررسی شد، ولی تصمیمی گرفته نشده و ما در انتظار صدور رأی از سوی قاضی پرونده هستیم. دو پرونده دیگر نیز در انتظار برگزاری جلسه رسیدگی هستند.
فواکه در پاسخ به اینکه برخی از ناشران متضرر در موضوع قاچاق کتاب معتقد هستند که رأی صادره در پرونده نخست تناسبی با جرم نداشته است، گفت: معتقدم که رأی صادره در آن پرونده با جرم تناسب داشته است. وکیل پرونده قاچاق کتاب، حساسیت مراجع قضایی روی موضوع قاچاق کتاب را راضیکننده دانست و گفت: مراجع قضایی از سال گذشته تاکنون با تشکیل پرونده بزرگی از قاچاق کتاب که در حال جمعآوری مدارک و مستندات موجود است، نسبت به موضوع قاچاق کتاب حساس شدند. پیش از این نیز حساسیت نسبی وجود داشت اما بعدها که ابعاد پرونده را مشاهده کردند، متوجه شدند که اتفاقاً جرم مهمی است.
فواکه با اشاره به مشکل قانونگذاری در موضوع قاچاق کتاب افزود: مراجع قضایی با توجه به قوانین موجود به پروندهها رسیدگی میکنند، در همه کشورهای دنیا بحث مالکیت فکری پیشرفت بسیاری داشته است، زیرا این بحث در حوزه رشتههای نوپای علم حقوق است، ولی کشور ما تازه با این مباحث رودررو شده است. بنابراین نیاز است که یکسری از قوانین ما روزآمد و کارآمد شود و اصل کار در حوزه مجلس است، نه نظام قضایی. لایحه جامع مالکیت فکری مدتهاست در مجلس مسکوت باقی مانده و جزو اولویتهای مجلس به شمار نمیرود. وی تاکید کرد: با توجه به وسعت ابزار ارتباط جمعی و روشهای نشر آثار اعم از فضای سایبری، مجازی و… باید قوانین را روزآمد کنیم.