افزایش فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول در زوجهای ایرانی

عضو هیأت علمی مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور با اشاره به روند رو‌به‌رشد فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند در زوجهای ایرانی، گفت: عواملی نظیر مشکلات اقتصادی به‌ویژه نداشتن منزل و شغل ثابت همسر، اشتغال به تحصیل و مشکلات ترکیب کار یا تحصیل با فرزندآوری، منجر به فاصله‌گذاری بیش‌تر میان ازدواج تا اولین تولدها در کشورمان شده است.

دکتر حجیه بی‌بی رازقی نصرآباد در نشست تخصصی با عنوان «الگوها و عوامل مؤثر بر فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند در ایران» که در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد برگزار شد، گزارشی از تحقیقات خود و همکارانش در این رابطه را که از سال ۱۳۸۸ تاکنون انجام شده است،‌ ارائه کرد.

تحولات اخیر سطح و الگوی باروری در ایران

رازقی با اشاره به این‌که در سالهای اخیر الگوی فرزندآوری تأخیری، به‌عنوان یکی از عوامل اساسی تفاوت کشورهای توسعه‌ یافته در سطوح باروری مطرح شده است، گفت: در این کشورها که باروری به کم‌تر از دو فرزند رسیده و میزان باروری بیش‌تر تحت تأثیر زمان تولد اولین فرزند است.

وی افزود: افزایش سنین ازدواج و فرزندآوری زنان، ابتدا شاخصهای مقطعی باروری نظیر میزان باروری کل را تحت تأثیر قرار می‌دهد و آنها را پایین ‌می‌آورد و سپس بعد تکمیل شده خانوار را کاهش می‌دهد.

به گفته‌ وی، این استدلالها مبتنی بر این است که زنانی که با تأخیر فرزندآوری را آغاز می‌کنند، زمان کم‌تری برای داشتن فرزند بیش‌تر دارند.

رازقی با اشاره به تحولات اخیر سطح و الگوی باروری در ایران نیز اظهار کرد: در کشور ایران نیز یکی از تغییرات رفتارهای باروری در ‌سالهای اخیر، تأخیر در فرزندآوری است و علاوه بر تأخیر در سن ازدواج، شاهد افزایش فاصله بین ازدواج و اولین فرزند و فاصله بین فرزند اول و دوم نیز هستیم.

افزایش فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول

این پژوهشگر تصریح کرد: بر مبنای داده‌های بررسی سیمای جمعیت و سلامت، فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول از ۲٫۷ سال در ۱۳۷۹ به ۳٫۵ سال در ۱۳۸۹ افزایش یافته است.

رازقی نصرآباد با اشاره به اهمیت و ارزش فرزند در بین خانواده‌های ایرانی، بیان کرد: با وجود افزایش در فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند، بیش از ۹۰ درصد زوجین ایرانی بعد از ازدواج دارای فرزند اول می‌شوند و این میزان از ۹۶ درصد در سال ۱۳۷۹ تا ۹۳ درصد در سال ۱۳۸۹ در نوسان بوده است.

وی در ادامه تأخیر در تولد اولین فرزند در ازدواجهای اخیر را به‌عنوان راهکاری برای ایجاد تعادل بین اهداف فردی، خانوادگی و اهداف در سایر حوزه‌های زندگی دانست و تأکید کرد: طبق نتایج مطالعاتی که در سالهای اخیر انجام شده، عواملی نظیر مشکلات اقتصادی به‌ویژه نداشتن منزل و شغل ثابت همسر، اشتغال به تحصیل و مشکلات ترکیب کار و یا تحصیل با فرزندآوری منجر به فاصله‌گذاری بیش‌تر میان ازدواج تا اولین تولد شده است.

به گفته وی، هم‌چنین زنانی که در سنین پایین ازدواج می‌کنند، برای تکمیل تحصیلات، فرزند اول را با فاصله بیش‌تری از ازدواج به دنیا می‌آورند.

روابط زوجین و ثبات ازدواج

عضو هیأت علمی موسسه مطالعات جمعیتی کشور تأکید کرد: علاوه بر مسائل اقتصادی و احساس ناامنی شغلی و نااطمینانی اقتصادی که زوجین جوان با آن روبرو هستند، نکته دیگری که زمان تولد اولین فرزند را متأثر می‌سازد، بحث روابط زوجین و ثبات ازدواج است.

وی یادآور شد: در سالهای اخیر روند افزایشی طلاق و اعلام آمارهای مربوط به نرخ طلاق در مجامع و رسانه‌های مختلف، موجب نگرانی و احساس خطر در بین جوانان شده است و زوجین جوان، تولد اولین فرزند را تا رسیدن به اطمینان خاطر در مورد پایداری ازدواج به تأخیر می‌اندازند.

رازقی در بخش دیگری از سخنان خود ابراز کرد: با توجه به این‌که در جامعه ایران فرزندآوری اهمیت و جایگاه بالایی دارد و بی‌فرزندی به‌عنوان بعد ایده‌آل خانواده عمومیت ندارد، علاوه بر اطلاع‌رسانی در مورد سن مناسب باروری و تأثیر افزایش سن بر کاهش قابلیت باروری، نقش سیاستهای حمایتی دولت و سایر نهادها در کاهش سن ازدواج و افزایش فرزندآوری بسیار برجسته و مهم است به‌گونه‌ای که افراد بتوانند با برنامه‌ریزی مناسب، فرصت فرزندآوری را برای خود فراهم کنند و تعداد فرزندانی که قصد دارند را در زمان مناسب به دنیا بیاورند. منبع: ایسنا