آشنایی با معاملات اضطراری و اکراهی

یکی از مهمترین شرایط صحت معامله، وجود قصد و رضایت طرفین برای انجام معامله است. هرگونه انعقاد قرارداد و معامله میان اشخاص، نیازمند آن است که طرفین، قصد و رضایت باطنی و قلبی، برای انجام آن داشته باشند. در غیر این صورت، در برخی موارد ممکن است معامله انجام شده، باطل بوده و هیچ اثر حقوقی نداشته باشد یا اینکه به اصطلاح، غیرنافذ بوده و برای اینکه واجد آثار حقوقی و قانونی شود، به تنفیذ یا رضایت شخص نیاز داشته باشد.در حالت عادی که اشخاص با میل و رضای باطنی خود، معامله ای را انجام می دهند، معامله به صورت کاملا صحیح و قانونی منعقد شده و از همان زمان، آثار حقوقی ناشی از آن معامله، ایجاد خواهد شد.اما گاهی ممکن است شخص برای انجام معامله، قصد و نیت نداشته باشد یا رضایت وی مخدوش شده باشد و در اینجا بحث از معاملات اجباری یا معاملات اکراهی به میان می آید. به لحاظ لغوی، اضطرار، به معنای احتیاج پیدا کردن به چیزی، ناچار شدن و ناگزیر شدن به چیزی، درمانده شدن، تنگدستی، بیچارگی، بی اختیاری و مواردی از این قبیل است. 
معامله اضطراری، به این معناست که شخصی در شرایط ناشی از اضطرار، معامله ای انجام می دهد که در شرایط عادی، این معامله را انجام نمی داد.البته حکم معامله اضطراری برخلاف معاملات اکراهی که غیرنافذ هستند، کاملا صحیح و معتبر است و آثار معاملات اضطراری به محض انعقاد، بر آن معامله مترتب خواهد شد.بر این اساس، منظور از معامله اضطراری آن است که شخصی در شرایطی قرار گیرد که به ناچار و از روی درماندگی و حالاتی از این قبیل، معاملاتی انجام دهد که در شرایط عادی و معمولی، حاضر به چنین معامله ای با چنین کیفیتی نبوده است.به عنوان نمونه، زمانی که شخص به منظور جلوگیری از تشدید بیماری فرزند خود، اقدام به معامله ملک یا خودروی خود می کند و آن را به مبلغی کمتر از قیمت متعارف آن، به فروش می رساند تا بتواند هزینه های عمل بیمارستان را بپردازد، به دلیل اینکه از روی اضطرار و ناچاری، دست به انجام این معامله زده است، چنین معامله ای را با عنوان معامله اضطراری نامگذاری می کنند.