مباحث مقررات ملي ساختمان / مبحث دوازدهم

مقدمه
افزایش جمعیت شهری و نیاز به محل سکونت و کار در شهرها و به خصوص شهرهای بزرگ افزایش تراکم و افزایش ارزش املاک را به دنبال دارد. این افزایش‌ها عموماً باعث توسعه عمومی شهرها و افزایش طبقات ساختمان‌ها در بالا و زیر همکف می‌شود. افزایش طبقات ساختمان‌ها از یک طرف مدت ساخت را افزایش می دهد و از طرف دیگر نیاز به فضاهای شهری برای حمل و نقل، تخلیه و جابجایی مصالح و اجرای عملیات ساختمانی را افزایش می‌دهد. ساخت و ساز وسیع و حجیم در مناطق شهری اثر جدی بر ایمنی، محیط زیست و زندگی روزمره ساکنین این مناطق می‌گذارد. در چند دهه اخیر در اکثر کشورهای صنعتی و پیشرفته و یا در حال توسعه ضوابط و مقرراتی کارساز برای کاهش خطرات ناشی از اجرای عملیات ساختمانی تدوین شده است. در کشور ما نیز در سال ۱۳۷۲ ویرایش اول و در سالهای ۱۳۸۰ و ۱۳۸۵ ویرایشهای دوم و سوم مبحث ۱۲ مقررات ملی ساختمان تحت عنوان “ایمنی و حفاظت کار درحین اجرا” تدوین و ابلاغ گردیده است. ویرایش چهارم این مبحث با توجه به مسائلی که از طرف جامعه مهندسی و ادارات و سازمان‌های ذیربط به شکل‌های مختلف مطرح گردیده تهیه شده است. در بازنگری جدید موارد زیر مدنظر قرار گرفته است :
– ویرایش کلی حذف موارد تکراری، کوتاه و ساده سازی متن تا حد امکان
– خطراتی که ایمنی، محیط زیست و زندگی روزمره ساکنین مجاور کارگاه‌های ساختمانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
– ریسک، ارزیابی ریسک، مدیریت ریسک و به طور کلی مدیریت ایمنی کارگاه‌های ساختمانی
– ارتقای ایمنی و بهداشت کار شاغلین کارگاه‌های ساختمانی
– ایمنی گودبرداری و تخریب
– ساده‌سازی متن و تفکیک وظایف و مسئولیت‌های دست‌اندرکاران
– امید است با رفع ابهامات و نواقص در ویرایش قبلی و ارائه اطلاعات تکمیلی مورد نیاز، زمینه اجرایی شدن بهتر و مؤثرتر این مبحث در رابطه با کارگاه‌های ساختمانی فراهم آید.

فهرست مطالب
۱۲-۱ کلیات
۱۲-۱-۱ هدف
۱۲-۱-۲ دامنه کاربرد
۱۲-۱-۳ تعاریف کلی و واژه‌ها
۱۲-۱-۴ مجوزهای خاص و اقدامات قبل از اجرا
۱۲-۱-۵ مسئولیت ایمنی، بهداشت کار و حفاظت محیط زیست
۱۲-۲ ایمنی
۱۲-۲-۱ کلیات
۱۲-۲-۲ ایمنی عابران و مجاوران کارگاه ساختمانی
۱۲-۲-۳ جلوگیری از سقوط افراد
۱۲-۲-۴ جلوگیری از حریق، سوختگی و برق‌گرفتگی
۱۲-۳ بهداشت کار، محیط زیست، تسهیلات بهداشتی و رفاهی
۱۲-۳-۱ کلیات
۱۲-۳-۲ آب آشامیدنی
۱۲-۳-۳ سرویس های بهداشتی
۱۲-۳-۴ محل های تعویض لباس (رختکن)
۱۲-۳-۵ غذاخوری، محل اقامت و استراحت کارگران
۱۲-۳-۶ نور و روشنایی
۱۲-۳-۷ تهویه
۱۲-۳-۸ کمک‌های اولیه
۱۲-۴ وسایل و تجهیزات حفاظت فردی
۱۲-۴-۱ کلیات
۱۲-۴-۲ کلاه ایمنی
۱۲-۴-۳ حمایل بند کامل بدن و طناب مهار
۱۲-۴-۴ عینک ایمنی و سپرمحفاظت صورت
۱۲-۴-۵ ماسک تنفسی حفاظتی
۱۲-۴-۶ کفش و پوتین ایمنی
۱۲-۴-۷ چکمه و نیم‌چکمه پلاستیکی
۱۲-۴-۸ دستکش حفاظتی
۱۲-۴-۹ لباس کار
۱۲-۴-۱۰ گوشی حفاظتی
۱۲-۴-۱۱ جلیقه نجات
۱۲-۴-۱۲ گتر حفاظتی
۱۲-۵ وسایل و سازه‌های حفاظتی
۱۲-۵-۱ کلیات
۱۲-۵-۲ جان پناه و نرده حفاظتی موقت
۱۲-۵-۳ پاخورهای حفاظتی
۱۲-۵-۴ راهرو سرپوشیده موقت
۱۲-۵-۵ سرپوش‌ حفاظتی
۱۲-۵-۶ پوشش ‌موقت فضاهای ‌باز
۱۲-۵-۷ سقف‌ موقت
۱۲-۵-۸ تورهای‌ ایمنی
۱۲-۵-۹ حصار حفاظتی موقت
۱۲-۶ وسائل، تجهیزات و ماشین‌آلات ساختمانی
۱۲-۶-۱ کلیات
۱۲-۶-۲ دستگاه ها و وسایل موتوری بالابر
۱۲-۶-۳ وسایل موتوری نقل و انتقال، خاکبرداری و جابجایی مصالح ساختمانی
۱۲-۷ وسایل دسترسی
۱۲-۷-۱ کلیات
۱۲-۷-۲ داربست
۱۲-۷-۳ نردبان
۱۲-۷-۴ راه‌پله‌ موقت
۱۲-۷-۵ راه شیب‌دار و گذرگاه
۱۲-۸ تخریب
۱۲-۸-۱ کلیات
۱۲-۸-۲ تخریب‌ کف و سقف
۱۲-۸-۳ تخریب‌ دیوارها
۱۲-۸-۴ تخریب سازه های بتنی
۱۲-۸-۵ تخریب سازه های فولادی
۱۲-۸-۶ تخریب دودکش‌های بلند صنعتی و سازه‌های مشابه
۱۲-۸-۷ مصالح و ضایعات
۱۲-۹ عملیات خاکی
۱۲-۹-۱ کلیات
۱۲-۹-۲ گودبرداری (حفر طبقات زیرزمینی و پی کنی ساختمان ها)
۱۲-۹-۳ حفاری چاه‌ها و مجاری آب و فاضلاب
۱۲-۱۰ عملیات ساخت، برپایی و نصب اسکلت ساختمان
۱۲-۱۰-۱ کلیات
۱۲-۱۰-۲ اجرای سازه های فولادی
۱۲-۱۰-۳ اجرای سازه‌های بتنی
۱۲-۱۱ سایر مقررات مربوط
۱۲-۱۱-۱ کلیات
۱۲-۱۱-۲ تأسیسات گرمایی ، تعویض هوا و تهویه مطبوع
۱۲-۱۱-۳ سیم‌کشی و نصب تأسیسات و تجهیزات برقی
۱۲-۱۱-۴ سیم‌کشی برای استفاده‌های موقت
۱۲-۱۱-۵ نصب قطعات پیش‌ساخته بتنی
۱۲-۱۱-۶ کار بر روی بام ساختمان ها، سقف‌های شیب‌دار و شکننده
۱۲-۱۱-۷ نقاشی و پوشش سطوح با مواد شیمیایی و یا دیگر مواد قابل اشتعال
۱۲-۱۱-۸ حمل و نقل، جابجایی و انبارکردن مصالح