
اشخاص حقیقی و حقوقی در برخی موارد نیاز هست قراردادی را با اشخاص حقیقی یا حقوقی خارج از کشور منعقد کنند که این قراردادها نیز مانند سایر قراردادها باید از مسائل حقوقی بهرهمند باشند تا در مواقع لزوم بتوان آن را در دادگاههای داخلی و خارجی پیگیری کرد. این نوع قراردادها به قرارداد بین المللی معروف هستند و در این مطلب قصد داریم انواع قراردادهای بینالمللی را به شما معرفی کنیم. متن قرارداد بین المللی نیز باید مطابق دیگر قرارداد حقوقی باشد.
به چه قراردادی، قرارداد بین المللی گفته میشود؟
قرارداد بین المللی به قراردادی گفته میشود که حداقل یک عنصر خارجی در آن وجود داشته باشد، مثل تابعیت طرفین، محل انعقاد قرارداد، محل اجرای قرارداد و غیره. برای قراردادهای بین المللی یک تعریف حقوقی و یک تعریف اقتصادی وجود دارد.
اشخاص بسیاری با انواع معاملات بین المللی سر و کار دارند و در رابطه با این معاملات دچار مشکلاتی میشوند. دانستن اینکه چه اصول و قواعد حقوقی را میبایست در تنظیم متن قراردادهای بین المللی خود به کار برند تا از ضرر و زیان احتمالی در موقع بروز اختلاف پیشگیری کنند، حائز اهمیت است.
متن قرارداد زمانی واجد وصف بین المللی خواهد شد که دو طرف قرارداد در دو کشور مختلف اقامت داشته باشند یا اینکه محل اجرای قرارداد، خارج از محل اقامت دو طرف باشد. همچنین قبل از تنظیم انواع قراردادهای بینالمللی، طرفین باید با یکدیگر در مورد کیفیت، نوع، مقدار و موعد تحویل کالا یا خدمت، پرداخت بها و تضامین قراردادی و سایر مسائل مرتبط مذاکره و گفتگو کنند.
ارکان و ساختار قراردادهای بین المللی کدامند؟
متن انواع قراردادهای بینالمللی باید طبق اصول و ضوابط بین المللی و مسائل حقوقی تهیه و تنظیم شوند و به عنوان یک قرارداد حقوقی تدوین شود که ارکان اصلی آن شامل موارد زیر میشود:
- مشخصات طرفین
- موضوع قرارداد
- بهای کالا یا خدمات
- مدت قرارداد
- نحوه اجرای تعهد
- مدارک لازم که باید توسط فروشنده تهیه و ارائه شوند
- شیوه ارائه خدمات پس از فروش
- موارد فسخ یا انفساخ قرارداد
- شیوه حل و فصل اختلافات
- موارد عدم مسئولیت
- قانون حاکم بر قرارداد
- تعداد نسخ معتبر و تاریخ تنظیم قرارداد
دسته بندی قراردادهای بین المللی
انواع قراردادهای بینالمللی در سه دسته کلی قرار میگیرند که به شرح زیر میباشند:
- قرارداد بین المللی فروش
- قرارداد بین المللی خدمات
- قرارداد بین المللی فروش و خدمات: این نوع قراردادها ترکیبی از قراردادهای فروش و خدمات هستند، مانند قراردادهای صنعتی و ساخت
انواع قرارداد بین المللی و کاربرد آنها در دنیای تجارت
- قرارداد بیع متقابل: این نوع قرارداد در دسته قرارداد بین المللی خدمات قرار میگیرد. این نوع قراردادها را بیشتر در حوزه نفت و گاز مشاهده میکنیم. در قرارداد بیع متقابل (Buy Back)، بازپرداخت اصلی و سود، از محل محصول و نتیجه قرارداد پرداخت میشود.
- قرارداد احداث، بهرهبرداری، انتقال: در واقع این قرارداد Build-Operate-Transfer (BOT)، روشی برای تأمین مالی پروژه است و بیشتر در قراردادهای تأسیسات زیر بنایی دیده میشود.
- قرارداد احداث، تملک، بهرهبرداری: در قرارداد Build Own Operade (B.O.O)، سرمایهگذار نسبت به ساخت، تملک، راه اندازی و نگهداری پروژه اقدام میکند و عوارض ناشی از آن را به منظور بازگرداندن سرمایه به سرمایه گذار جمع آوری میکند.
- قرارداد تأمین مالی Finance: قراردادی که بین ارائه کننده تسهیلات و استفاده کننده از آن منعقد میشود و از منافع بین المللی تأمین میشود.
- قرارداد کلید در دست: قرارداد Turn-Key یا کلید در دست به قراردادهای طراحی و ساخت (Design-Constract) یا Package Deal میگویند که در آن پیمانکار، مسئولیت طراحی و ساخت و اجرا را به طور کلی بر عهده میگیرد و پس از تکمیل پروژه و نهایی شدن آن، آن را به کارفرما تحویل میدهد؛ به صورتی که کارفرما تنها با زدن یک کلید میتواند از تأسیسات مزبور استفاده کند.
- قرارداد فرانشیز Franchise Agreement: در قرارداد فرانشیز یک طرف صاحب تجارت است یا به عبارتی صاحب برند یا سیستم اقتصادی است و اجازه استفاده از برند و سیستم اقتصادی خود را به طرف دیگر میدهد و سالانه درصدی را از وی دریافت میکند.
- قرارداد لیسانس: این قرارداد یکی از شیوههای انتقال فناوری یا دانش فنی است که طبق آن دارنده دانش فنی، در قبال اخذ حق امتیاز، به طرف دیگر اجازه میدهد تا در مدت معینی تمام یا بخشی از فناوری موضوع قرارداد را مورد بهره برداری قرار دهد.
- قرارداد مشارکت (JV (joint Venture: این قراردادها در واقع شکلی از تنظیم انواع قراردادهای بینالمللی است که خود میتواند در انواع مختلف منعقد شود، پس در واقع این قرارداد حقوقی یک نوع قرارداد بین المللی نیست بلکه یک روش انعقاد قرارداد است که در اقسام زیر منعقد میشود:
- قرارداد جوینت ونچر متمرکز (Concenteraction JV): به جهت همکاری طرفین برای ایجاد واحد اقتصادی بزرگتر
- قرارداد جوینت ونچر مکمل (Complementary JV): طرفین به جهت تلفیق مهارتها و فناوریها و دانش فنی خود با یکدیگر، برای تنوع سازی در محصولات خود این قرارداد را منعقد میکنند.
- قرارداد جوینت ونچر تأمینی (Supply JV): طرفین برای تأمین مالی و کاهش و تعدیل هزینهها با هم به مشارکت میپردازند.
- قرارداد جوینت ونچر تحقیق و توسعه (Research and Development)
- قرارداد جوینت ونچر فروش (Sales JV): قرارداد حقوقی برای فروش و توزیع محصولات تولیدی طرفین در بازارهای سایر کشورها
- قرارداد جوینت ونچر یکپارچه: در این قرارداد مشارکتی، تمام جنبههای یک تجارت از جمله سرمایه گذاری، ساخت، توزیع، بازاریابی و فروش مورد معامله قرار میگیرد.
نکته مهم در قراردادهای جوینت ونچر این است که طرفین اقلام نقد و غیر نقد خود را تحت مدیریت مشترک و مطابق توافق به کار میگیرند و در سود و زیان ناشی از آن شریک هستند.
- قرارداد نمایندگی: در این قرارداد حقوقی، صادر کننده یا تولید کننده محصول یا خدمت از طرف دیگر قرارداد میخواهد که از جانب او به انعقاد معامله با مشتریان بپردازد. در قرارداد نمایندگی برخلاف فرانشایز، نماینده ملزم به رعایت ضوابط شکلی اعطاء کننده نمایندگی به طور کامل نیست.
چگونه متن قرارداد بین المللی را تنظیم کنیم؟
برای تهیه و تدوین متن قراردادهای بین المللی باید به نکات زیر توجه ویژهای داشت:
- تهیه پیش نویس اولیه
- توافقات بین المللی
- شکل قرارداد
- مختصر یا مفصل بودن متن قرارداد
- پیچیده یا ساده بودن متن قرارداد
وکیل پایه یک