
با عنایت به مفاد تبصره ۴ ماده ۵۲۰ قانونآییندادرسیکیفری مصوب سال ۱۳۹۲ که عنوان میدارد: «محکومانی که بهموجب قانون مشمول مقررات تعلیق اجرای مجازات نمیشوند پس از تحمل یکسوم از میزان مجازات با رعایت شرایط مندرج در صدر ماده و به تشخیص دادستان میتوانند در هر چهار ماه حداکثر از پنج روز مرخصی برخوردار شوند» این موضوع با سیاستهای فعلی قوهقضاییه مبنی بر کاهش جمعیت کیفری و حبسزدایی منافات دارد و از طرفی، برای متهم و خانواده وی میتواند آثار روحی و روانی فراوانی داشته باشد همچنین با مفاد تبصره ۵ ماده صدرالذکر در تناقض است، که رییس قوهقضاییه میتواند به مناسبتهای ملی و مذهبی علاوه بر سقف تعیینشده در این قانون حداکثر تا دو بار در سال به زندانیان واجدالشرایط مرخصی اعطا کند؛ قانونگذار به لحاظ اهمیت جرایمی که مجازات آنها مشمول تعلیق اجرای مجازات نمیشوند، محکومان اینگونه جرایم را از حکم عام صدر ماده ۵۲۰ قانونآییندادرسیکیفری خارج و مشمول مقررات خاص مندرج در تبصره آن ماده کرده است. بدین ترتیب، محکومان مذکور برای استفاده از مرخصی اعطایی در آن تبصره باید علاوه بر رعایت شرایط مقرر در صدر آن ماده و از جمله داشتن شرایط آییننامه سازمان زندانها که بهموجب تبصره ماده ۱۶ دستورالعمل ساماندهی زندانیان و کاهش جمعیت کیفری (مصوب سال ۱۳۹۵ ریاست قوهقضاییه) همچنان لازمالاجراست، یکسوم از مجازات را نیز تحمل کرده باشند تا بر اساس تشخیص دادستان از مرخصی مذکور در تبصره به جای مرخصی مندرج در صدر ماده برخوردار شوند. اختیاری که در تبصره ۵ ماده مذکور و به مناسبتهای ملی و مذهبی به رییس قوهقضاییه داده شده، خارج از قلمرو ماده ۵۲۰ و تبصره ۴ آن است. حسب مورد مستنداً به مواد ۶۱۲ یا ۶۱۴ بخشتعزیرات قانونمجازات اسلامی محکوم خواهد شد و درصورتیکه نقض مقررات به لحاظ تقصیر بوده باشد که از مصادیق ماده ۶۱۶ است و صرفاً تیراندازی عامدانه با نقض مقررات بهکارگیری سلاح از روی تقصیر است، حال با وصف اخیر، آیا ماده ۴۱ قانونمجازات جرایم نیروهایمسلح، از جرایم غیرعمد محسوب میشود یا خیر؟
برابر ماده ۴۱ قانونمجازات جرایم نیروهایمسلح، هر نظامی که در حین خدمت یا مأموریت برخلاف مقررات و ضوابط عمداً اقدام به تیراندازی کند، علاوه بر جبران خسارت واردشده، به مجازات مقرر محکوم میشود بنابراین رفتار مذکور در این ماده، فعل یا عمل تیراندازی عمدی است که برخلاف مقررات مربوط تحقق یافته است. درصورتی که تیراندازی بهصورت غیرعمد واقع شود، هرچند مقدمه آن تقصیر مرتکب باشد، مورد مشمول قسمت اخیر ماده ۸۳ آن قانون دایر بر اهمال یا تفریط (تقصیر) منجر به تضییع مهمات خواهد بود. بدینترتیب فعل تیراندازی خواه عامدانه تحقق یابد یا عمل مذکور براساس تقصیر جزایی صورت گیرد و منجر به جرح یا قتل شود، این اعمال، ملازمهای با عامدانه بودن قتل یا جرح ندارد. بهاینمعنا که گاهی تیراندازی عمدی منجر به قتل یا جرحعمد و گاه منجر به تحقق قتل یا جرح غیرعمد میشود. ضمناً با عنایت به اینکه مجازات ماده ۸۳ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح بیش از دو سال است، اعمال مقررات جایگزین حبس برابر ذیل ماده ۶۸ قانون مجازات اسلامی درباره جرم مذکور در آن ماده اختیاری است.
حمایت