شیفت هزینه‌های مترو به جیب شهروندان

   کاهش بار هزینه‌ای مدیریت شهری به چه قیمت؟
به گفته محمد علیخانی، رییس کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر تهران در لایحه پیشنهادی شهرداری پایتخت، پیشنهاد شده قیمت بلیت مترو در سال ۹۷ افزایش پیدا کند. اما آنچه در این تصمیم‌گیری جای تامل دارد، میزان افزایشی بوده که درنظر گرفته شده است. به عبارتی درحالی که سال گذشته شهروندان ساکن پایتخت شاهد افزایش ۱۰۰تومانی بلیت مترو بودند، که این رقم را از ۷۰۰تومان در سال ۹۵ به ۸۰۰تومان در سال۹۶ رساند، ولی امسال پیشنهاد شده است تا این قیمت به یک‌هزار تومان افزایش یابد. رقمی که شاید در نگاه نخست چندان چشمگیر به نظر نیاید، اما برای افرادی که در طول روز به سبب موقعیت شغلی خود مجبور به تردد هستند، شاید درمجموع عدد قابل توجهی باشد. با این وجود اما مهمترین بحث در این زمینه به بهای درنظر گرفته شده برای بلیت حومه به تهران است که اگر عدد پیشنهادی مورد موافقت قرار گیرد، قرار است با افزایش ۱۵۰درصدی به دو هزار تومان برسد. به‌عبارتی با تفکیک قیمت بلیت قطار شهری در محدوده تهران و حومه به ترتیب شاهد افزایش ۲۵درصدی و همانطور که پیش‌تر اشاره شد ۱۵۰ درصد خواهیم بود. آنچه موجب شده تا احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران از افزایش این رقم انتقاد کند، با این توضیح که در سال‌‌های گذشته بلیت حمل‌و نقل عمومی با شرایط اقتصادی شهروندان افزایش می‌یافت و امسال اما رویه اینگونه نیست. وی در جریان  بررسی لایحه شهردار تهران در خصوص تعیین قیمت بلیط مترو تهران در سال۹۷ اظهار کرد که تعیین قیمت بلیط تک سفره از ۸۰۰تومان به یک‌هزار تومان، بلیط تک سفره حومه به دو هزار تومان و بلیط مترو فرودگاه امام‌(ره)  به ۱۰هزار تومان در واقع افزایش غیرعادی است. این درحالی است که علیخانی معتقد است؛ هر بلیت مترو دو هزار و ۳۰۰تومان هزینه تمام شده برای مدیریت شهری دارد و  تنها ۵۰۰تومان آن از سوی مسافر داده می‌شود. درآمد حاصل از فروش بلیت مترو ۲۰میلیارد تومان بوده، اما هزینه خالص آن ۸۰ تا ۹۰میلیارد تومان است. ضمن اینکه مترو ۶۰ تا ۷۰میلیارد تومان زیان می‌دهد.
براین اساس به‌نظر می‌رسد، وی براین باور است که کفه ترازوی پرداخت هزینه‌ها توسط شهروندان باید سنگین‌تر از آنچه هست باشد تا بار هزینه‌ای مدیریت شهری در این زمینه کاهش یابد. اما  ؛ وی به این نکته توجه ندارد؛ افرادی در حومه تهران زندگی می‌کنند که به خاطر هزینه‌های بالای زندگی در تهران مجبور شده‌اند به حومه مهاجرت کنند، خانواده‌هایی که از نظر اقتصادی ضعیف‌تر بوده و مجبور هستند، برای تامین هزینه‌های معیشتی و اشتغال به تهران تردد داشته باشند.  بنابراین این تصمیم نه تنها برای آنها پرهزینه خواهد بود، بلکه فشار اقتصادی زیادی نیز به همراه خواهد داشت. آنچه که مسجد جامعی هم به آن اشاره کرده است.

   سرریز سهم دولت به جیب شهروندان
از سوی دیگر باید توجه داشت که طبق قانون باید یک سوم هزینه تمام شده توسط مردم، یک سوم شهرداری و یک سوم دولت پرداخت شود، اما به‌نظر می‌رسد  با توجه به این لایحه باید مسافرات هزینه تمام شده را پرداخت کنند و بار بی‌توجهی دولت به پرداخت رقم مشخص شده را نیز به دوش بکشند. زیرا همانطور که محمد جواد کولیوند، رییس کمیسیون شوراها وامورداخلی کشور درمجلس بیان کرده است؛ مشکل اصلی درحال حاضر عدم تامین یک سوم اعتبارات دولتی است؛ متاسفانه دولت با فروش اوراق برای تامین واگن مورد نیاز مترو پیمانکاران قطارشهری را اقناع نکرده است، بنابراین عدم تامین سهم دولت نه در مترو بلکه دراتوبوس و تاکسیرانی نیز مشکلاتی را ایجاد کرده است. بنابراین  دولت یا باید منابع مورد نیاز برای توسعه حمل و نقل عمومی را اختصاص دهد، یا اینکه  از مشارکت درحمل و نقل عمومی کنار رود که با توجه رقم درنظر گرفته شده در لایحه شهرداری به‌نظر می‌رسد، حالت دوم البته بی‌سرو صدا و بی‌حاشیه در حال انجام است و برای همین تصمیم گرفته شده است تا هزینه‌ها به جیب شهروندانی  تحمیل شود. افرادی که درصد بسیاری از آنها اقشار ضعیف جامعه هستند و در صورت نهایی شدن افزایش نرخ هزینه بلیت قطار شهری و حومه باید از سر اجبار این امر را بپذیرند که به واقع اجحاف در این قشر است.