
بانک مرکزی به منظور کنترل بازار ارز در دستور کار قرار دادند تا با جذاب شدن نرخ سود بانکی تمایل مردم برای سرمایهگذاری در بانکها افزایش یافته و نقدینگی از سمت بازار ارز به شبکه بانکی حرکت کند، اما با توجه به اینکه سود اعلامی برای گواهی سپرده پنج درصد بالاتر از سود حساب سپرده مدتدار و دو درصد بالاتر از سود تسهیلات موجود است، این رقم با هزینههایی برای بانکها همراه خواهد بود؛ چرا که سود تسهیلات موجود پاسخگوی هزینه سود ۲۰ درصدی اوراق نیست. در حال حاضر نرخ سود تسهیلات بانکی ۱۸ درصد است و بالاتر بودن سود اوراق باعث نگرانی
بانک ها شده است. رئیس دایره سپرده یکی از شعبه های بانک ملی در خصوص میزان استقبال از اوراق ۲۰ درصدی به حمایت گفت: «هرچند استقبال از این اوراق خوب بوده است، اما متاسفانه اغلب متقاضیان از سپرده گذارانی بودند که دارای سپرده های یکساله ۱۵ درصدی بانکی بوده اند و با وجود اینکه زودتر از موعد اقدام به بستن حساب های خود می کنند ودرنهایت جریمه می شوند اما اقدام به بستن حساب های خود و خرید این اوراق می کنند. وی با ابراز نگرانی از این وضعیت و بازپرداخت سودی که قرار است بانک ها در سال آینده متقبل شوند می گوید: «این مساله با توجه به مشکلات فعلی بانکها مشکلات و تنگنای مالی آن ها را تشدید می کند و متاسفانه نمی دانیم بانک مرکزی با چه استدلالی این نرخ ۲۰ درصدی را اعلام کرده است.»
احتمال توقف ارائه تسهیلات
در سال آینده
یکی از مدیران شعبه بانک صادرات نیز با بیان اینکه انتشار اوراق راه حل خوب اما مُسکنی کوتاه مدت است به حمایت می گوید: «به طور کلی هر اقدامی در اقتصاد تبعات مثبت و منفی دارد و باید دید اتخاذ کدام سیاست با کمترین هزینه همراه است.» وی اگرچه انتشار اوراق را به صورت نسبی برای جمع آوری نقدینگی موثر می داند اما می گوید: «اغلب متقاضیان اوراق سپرده افرادی هستند که به دنبال بستن حساب های یکساله بانکی و جایگزینی آن به جای اوراق بوده اند.» وی در ادامه می گوید: «این وضعیت در شرایطی که نرخ سود تسهیلات پایین تر از اوراق است باعث کاهش منابع مالی بانک ها می شود و احتمال اینکه در سال آینده، ارائه تسهیلات بانکی متوقف شود زیاد است. وی با بیان اینکه بانک مرکزی در شهریور ماه امسال بانکها را موظف به رعایت سود بانکی کرد و اغلب بانک ها نیز آن را اجرایی کردند می گوید: «این قانونی بود که باید بانک ها رعایت کردند، با این وجود مشکلات احتمالی برای بانک ها باعث می شود یا ارائه تسهیلات متوقف شود و یا اینکه به عنوان مثال ۳۰ درصد پول تسهیلات گیرنده بلوکه شود تا به این طریق از خسارت و ورشکستگی بانک ها جلوگیری شود.»
درخواست کمک برای جبران هزینه سود ۲۰ درصدی گواهی سپرده
بانکها در جلسهای که روز سه شنبه برگزار کردند موضوع انتشار اوراق و هزینههای آن را مورد بررسی قرار دادند. بر اساس اعلام منابع رسمی مساله مورد تاکید مدیران بانکها این است که در شرایطی که سود سپرده ۲۰ درصد تعیین شده که نرخ سود تسهیلات هیچ تغییری نکرده و استفاده از گواهی سپرده ۲۰ درصدی بهای تمام شده پول برای آنها را تا حداقل به ۲۲.۵ درصد افزایش میدهد. این نرخ در مقایسه با سود تسهیلات ۱۸ درصدی موجود به عنوان منبع تامین هزینه بانکها با زیان همراه است.
بر این اساس قرار شده در نامهای که بنا به اعلام ایسنا آماده شده و به امضای اکثر مدیران رسیده و قرار است با امضای سایر مدیران بانکی تکمیل شود، موضوع به بانک مرکزی اعلام تا این بانک برای شرایط موجود راهکاری برای جبران هزینهها ارائه کند.
بر اساس آخرین آمار در هفته ابتدایی فروش اوراق حدود ۱۰۰ هزار میلیارد فروش رفته است. برای این مبلغ باید ۲۰ هزار میلیارد سود ۲۰ درصد پرداخت شود که در مقایسه با سود ۱۵ درصد موجود حدود ۵۰۰۰ میلیارد تومان اختلاف دارد. در عین حال که این رقم تا انتهای زمان فروش افزایش می یابد.
این در شرایطی است که اخیرا رئیس کل
بانک مرکزی اعلام کرد که اگر بانکها در انتشار اوراق دچار هزینه شوند بانک مرکزی آن را تقبل میکند اما به گفته برخی مدیران بانکی این کمک هنوز ماهیت مشخصی نداشته و منابعی برای آن تعیین نشده است و به نظر نمیرسد با تزریق نقدینگی به بانکها انجام شود مگر اینکه کاهش اندوخته قانونی و یا تسویه بدهی بانکها به بانک مرکزی و امثال آن اجرایی شود.
کارشناسان نیز معتقدند اگر بانک مرکزی راهکار مناسبی برای جبران هزینه موجود ارائه نکند انحراف بانک ها برای جبران هزینه هایشان زیاد است.