سوال : حبس به خاطر عجز در پرداخت و استفاده از مرخصی

در خصوص زندانیانی که به لحاظ عجز از پرداخت جزای نقدی در حبس به سر می‌‌برند، آیا وفق مواد ۲۱۵ و ۲۲۵ آیین‌نامه سازمان زندانها ایام مرخصی اعطایی از مبلغ جزای نقدی موضوع محکومیت آنها کسر می‌شود یا خیر؟ بنا بر فرض مثال چنانچه زندانی به ۱۰ روز مرخصی اعزام شود، آیا مبلغ ۳۰۰ هزار تومان از جزای نقدی وی مستهلک شده یا باید ایام مرخصی وی مورد محاسبه قرار نگیرد؟ آیا به زندانیان محکوم به حبس بدل از جزای نقدی مرخصی پایان حبس تعلق می‌‌گیرد یا خیر؟ در صورت تعلق، نحوه احتساب بر چه اساسی است؟ آیا می‌‌توان بر اساس ماده ۲۱۹ از آیین‌نامه سازمان زندان‌ها (ملاک یک‌دهم از محکومیت) اقدام کرد؟ در مورد زندانی که دارای دو محکومیت حبس است، به عنوان مثال، در پرونده اول دارای ۱۰ سال حبس بوده و در طی دوران محکومیت به علت غیبت یا ارتکاب جرم جدید مثلاً به سه ماه حبس محکوم می‌شود، نحوه محاسبه مرخصی پایان حبس چگونه خواهد بود؟ چرا که با اتمام حبس محکومیت اولیه (در فرض سوال ۱۰ سال) زندانی دارای محکومیت دیگری بوده و مستحق استفاده از مرخصی پایان حبس نیست. حال در اعطای مرخصی پایان حبس بابت جرم دوم (در فرض سه ماه) آیا می‌‌توان مرخصی پایان حبس تعلق‌گرفته به حبس اولیه را نیز لحاظ کرد یا صرفاً مستحق استفاده از مرخصی پایان حبس بزه ارتکابی اخیر است؟
با عنایت به ماده ۲۱۵ (اصلاحی سال ۱۳۸۹) آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، در صورت اعطای مرخصی تشویقی موضوع این ماده به محکومانی که به علت عجز از پرداخت جزای نقدی در حبس به سر می‌‌برند، ایام مرخصی بابت جزای نقدی مورد محاسبه قرار می‌‌گیرد. اعمال ماده ۲۱۹ (اصلاحی ۱۳۸۹) آیین‌نامه سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مصوب سال ۱۳۸۴ توسط شورای طبقه‌بندی جهت اعطای مرخصی پایان حبس به محکومان با رعایت مفاد ماده ۵ دستورالعمل اجرایی ضوابط اعطای مرخصی به زندانیان مصوب سال ۱۳۸۹ رییس سازمان زندان‌ها مشروط بر اینکه تبدیل میزان جزای نقدی به حبس یا محاسبه باقیمانده حبس و تبدیل جزای نقدی به حبس، حداکثر از ۶ ماه تجاوز نکند، همچنین مدت مزبور که باقیمانده حبس تلقی می‌‌شود، از حداکثر یک‌دهم کل محکومیت قطعی و لازم‌الاجرای محکومان به حبس تجاوز نکند، فاقد اشکال قانونی است. در نتیجه چنانچه اعطای مرخصی پایان حبس به محکومانی که فقط به لحاظ عجز از پرداخت جزای نقدی محبوس شده‌اند یا به محکومانی که حبس توأم با جزای نقدی دارند، با رعایت مراتب فوق صورت پذیرفته باشد، فاقد اشکال قانونی است. مدت حبس مورد محاسبه در مرخصی موضوع ماده ۲۱۹ آیین‌نامه فوق‌الذکر، شامل کلیه محکومیت‌های حبس مربوط به محکومٌ‌علیه می‌شود و لذا در فرض سؤال، جمع آنها (۱۰ سال و سه ماه) باید مورد محاسبه قرار گیرد. ضمناً در فرض سؤال (محکومیت به حبس به لحاظ غیبت)، موارد مذکور در ماده ۲۲۵ آیین‌نامه یادشده باید مورد توجه و رعایت قرار گیرد.

حمایت – وکیل پایه یک

نویسنده

وکیل پایه یک مهرداد طالبی

See author's posts