رهایی از معضل طلاق تنها با اقدامات دولتی محقق نمی‌شود
رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق با بیان اینکه رهایی از معضل بزرگ طلاق تنها با اقدامات دولتی محقق نخواهد شد، گفت: اگر مسئولیت خود را نادیده بگیریم تمام اقداماتی که اخیرا صورت گرفته و موجب کنترل این معضل شده است نهایتاً همانند مسکنی عمل خواهد کرد و به هیچ وجه موجب رهایی جوانان از این آسیب نخواهد شد.
علی مظفری در گفت‌و‌گو با «حمایت» اظهار کرد: طی دو دهه اخیر شاهد بودیم شخصیت اجتماعی، اخلاقی و حقوقی خانواده به سمت اضمحلال در حرکت بوده است و تاسف‌بارتر اینکه با وجود اطلاع همگان از وجود این معضل به‌دلایل متعددی از جمله وجود مشکلات اقتصادی و سیاسی ناشی از اقدامات نادرست و هجمه‌هایی که علیه ملت ایران چه از جانب مسئولان ناآگاه و چه از جانب دشمنان آگاه وارد میشود هیچ یک از مردم و مسئولان حاضر به پذیرش مسئولیت آن نبوده و در حقیقت مشکل طلاق تحت‌الشعاع مشکلات اقتصادی و سیاسی قرار گرفت.
وی افزود: وضعیت این آسیب اجتماعی ویرانگر روز به روز درحال بدتر شدن بود تا جایی که سال گذشته در کشور معضل طلاق، با کنار زدن رقبایی همچون اعتیاد، بیکاری و … در صدر مشکلات و آسیب‌های اجتماعی کشور گرفت. کشوری که وارث یکی از کهن‌ترین تمدن‌های دنیاست و اکثر مردمانش دارای بهترین و کامل‌ترین دین خدا هستند و صرف‌نظر از تبعات منفی و ویرانگر، مهمترین بهانه برای بسیاری از دختران و پسران مجرد شد تا به هیچ عنوان حاضر به ازدواج نشوند.
رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق تاکید کرد: اگر تذکر جدی توام با عتاب و خطاب مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان عالی‌رتبه قوه‌قضاییه در تیرماه سال ۱۳۹۵ نبود و متعاقب آن اقدامات جدی که در اجرای منویات معظم‌‌له با محوریت شورای عالی انقلاب فرهنگی برای کاهش طلاق از طرف معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه‌قضاییه و سایر نهادهای مرتبط من‌جمله کانون سردفتران ازدواج و طلاق انجام نمی‌گرفت، یقیناً امیدی به ترمیم آن از جانب هیچ دولتی، حتی اگر تمام دولت‌های گذشته یکدست و متحد می‌شدند، لااقل تا ۱۰ سال آینده وجود نداشت، چه برسد به اینکه علاوه بر کنترل فزاینده، «طلاق» روند نزولی نیز داشته باشد.
وی ادامه داد: هدف از طرح این مطالب، بیان اقدامات انجام‌شده یا معرفی مقصران و عوامل آن یا تذکر به مسئولان دولتی در خصوص این معضل نیست چراکه تذکرات و پیشنهادات لازم خطاب به مسئولان دولتی به روش صحیح اداری انجام شده است. به‌عنوان نمونه پیشنهاد تشکیل وزارت خانواده خطاب به ریاست جمهور با این توجیه بود که یکی از نواقص سیستم حکومتی ما نبود متولی خاص برای خانواده است. به‌نحوی که بالغ بر ۳۰ نهاد یا اداره و .. در حوزه خانواده هریک با روشی منحصر به فرد خود اعمال سیاست می‌کند.
به گفته مظفری، بیان تمام نکات و نتایج حاصل از تحقیقات ۱۵ ساله به یک‌باره امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل مواردی انتخاب شده است که در بین ۹۵ درصد افرادی که مورد تحقیق قرار گرفتند، مشترک بوده است؛ تحقیقاتی که در مواجهه حضوری، نه نوشتاری یا مجازی و …، با بیش از ۷ هزار زوج یعنی ۱۴ هزار زن و مرد انجام شده است.
وی خطاب به مردم با هرنوع اعتقاد، دین و مذهبی بیان کرد: رهایی از معضل بزرگ طلاق تنها با اقدامات دولتی محقق نخواهد شد و اگر به اقدامات دولتی اکتفا کنیم و مسئولیت خود را نادیده بگیریم تمام اقداماتی که اخیرا صورت گرفته و موجب کنترل آن شده است نهایتاً همانند مسکنی عمل خواهد کرد و به هیچ وجه موجب رهایی جوانان از این آسیب نخواهد شد. اگر معتقد باشیم تمام عوامل ازدیاد طلاق ناشی از سیاست‌ها و مشکلات حکومتی بوده و در نتیجه مسئول اصلی مرتفع کردن آن نیز مجموعه حاکمیت است، بزرگترین اشتباه ممکن را مرتکب شده‌ایم.
رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق عنوان کرد: کم شدن طلاق و زدودن جامعه از آثار منفی آن ارتباط مستقیم و موثری با پذیرش مسئولیت از جانب آحاد مردم با هرنوع مرام، مسلک و دین و آیینی داشته و تا زمانی که همه مردم مسئولیت خود را در قبال این معضل ویرانگر اجتماعی که بدون تردید مادر تمام آسیب‌های اجتماعی است، نپذیرند و اقدامی نکنند امیدی به رهایی از آن نیست.
وی اضافه کرد: مسئولیت بنیادین حفظ و حراست از خانواده و تعلیم و تربیت اعضای آن ابتدا با مسئولان اصلی خانواده یعنی زن و شوهر و در نگاه کلان با دولت و مجلس و … است چراکه مبرهن است وقتی وظایف اولیه اعضای خانواده در قبال یکدیگر به فراموشی سپرده شود، نباید از سرنوشت این خانواده حتی در بهترین جوامع بشری، انتظاری غیر از طلاق داشت.
مظفری خطاب به مردان ایرانی گفت: فراموش نکنیم روزگاری را که در ایران با شنیدن واژه «مرد» ذهن هر انسانی به روحیه پهلوانی و آزادمردی توام با شجاعت و جسارت منحصر به فردی که مختص مردان ایران‌زمین است متبادر می‌شد و همین ابهت و صلابت بود که اعضای خانواده را موظف به پایبندی به اصول و مقرراتی می‌کرد که در حالت عادی هیچ جوانی حاضر به پذیرش آن نیست. امروزه نه تنها چنین صلابت و جسارتی نمی‌بینیم بلکه برخی مردان با کوچکترین مشکل و مانعی از زیر بار مسئولیت‌های زندگی اعم از مالی، اجتماعی، تربیتی و … شانه خالی می‌کنند. مرد که در تلاطم مشکلات پخته و آبدیده میشود و باید در شرایط سخت، جنم و عرضه خود را بروز دهد.
وی ادامه داد: خصلت مردانه ایجاب می‌کند با وجود تمام مشکلات کمرشکن اقتصادی مایحتاج خانواده را از راه حلال تامین کند. این در حالی است که وقتی راس و هرم برخی خانواده‌ها اهمیتی به این وظیفه خطیر نمی‌دهد آیا می‌توان انتظار داشت فرزندان معصوم خانواده که ارتزاق آنها از راه درست و حلال نبوده، مسئولیت‌پذیر شوند؟ آیا در چنین فرضی می‌توان از زن خانواده انتظار همراهی کامل داشت؟ زیرا به صورت کاملا علمی ثابت شده است اثر وضعی مال حرام، از بین بردن یا تغییر خصایص مثبتی است که فی‌نفسه هر انسانی برای موفقیت به آن نیاز دارد.
رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق افزود: چرا امروزه هیچ فرزندی از برخورد جدی و مردانه پدر نمی‌ترسد؟ چرا عدم مسئولیت‌پذیری در زنان و شوهران جوان مهمترین عامل طلاق شده و هر کدام با کوچکترین اتفاقی حاضر به نقض مهمترین عهد و پیمان دوران زندگی خود شده و به طلاق رضایت می دهند؟ برابر تحقیقات عینی، نه تفسیر شخصی، عمده آسیب‌های اجتماعی خصوصاً طلاق در خانواده‌هایی اتفاق افتاده است که مرد خانواده از صلابت و جسارتی که لازمه قوام زندگی است برخوردار نبوده است.
وی تصریح کرد: حتی بالاتر از آن درصد موفقیت فرزندان در تمام شئون اعم از تحصیل و اشتغال و… در خانواده‌هایی که اعضای آن از پدر خانواده حساب برده‌اند ۵ برابر فرزندانی بوده که هیچ ترس و واهمه‌ای از پدر نداشته‌اند.
مظفری همچنین خطاب به بانوان ایرانی تاکید کرد: برای رفع نگرانی کامل از اینکه مبادا طلاق دامنگیر شما یا فرزندانتان شود کافی است جایگاه واقعی خودتان که همانا جایگاه یک هنرمند تمام‌عیار است را بشناسید و به دخترانتان تعلیم دهید. همراهی شانه به شانه با مرد، هنری ذاتی می‌خواهد که خداوند فقط درون شما نهاده است که باید آن را پیدا و اجرا کنید.
وی اظهار کرد: طلاق اژدهایی چندسر نیست که لزوماً از بیرون خانواده وارد زندگی ما شود بلکه برعکس حاصل رفتارهای درونی خانواده است که همچون دمل چرکین از پوست خانواده بیرون زده و چهره کریه خود را نمایان می‌سازد و به تعبیری حاصل نوع دیدگاه‌ها، رفتارها و گفتارهای ما در زندگی مشترک است. اگر دیدگاه مشترک را ملاک عمل قرار دادید حتی در بدترین شرایط اقتصادی نگران طلاق یا تجدیدفراش شوهرانتان نباشید و اگر به هر دلیل دیدگاه فردی در زندگی شما ملاک عمل شد منتظر یکی از دو مورد فوق باشید.
رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق همچنین در ادامه با طرح پرسشی در خصوص پدران و مادران گفت: فرزندان خود را به چه میزان برای زندگی مشترک آینده اعم از مسئولیت‌پذیری و .. تربیت کرده‌ایم؟ اصلاً چنین تربیتی برایشان در نظر داریم؟ واقعاً به خود بیاندیشیم چرا نوعاً فرزندانمان را به گونه‌ای تربیت و هدایت می‌کنیم که گویی اصلاً قرار نیست روزگاری تشکیل خانواده دهند و در بهترین فرض اظهار می‌کنیم «با ازدواج، اخلاقش تغییر می‌کند»! چرا در مسیر و آینده‌ای که برای فرزندانمان تصور و هدایت کرده‌ایم زندگی مشترک جایگاهی به معنای واقعی ندارد؟
وی افزود: برای قبولی فرزند خود در کنکور حاضر به پرداخت هزینه‌های گزاف و ایجاد محدودیت‌های سالیانه حتی برای دیگر اعضای خانواده هستیم ولی حاضر نیستیم برای قبولی فرزند در آزمون زندگی مشترک قدم از قدم برداریم؟ توجه کرده‌اید چرا ۹۰ درصد طلاق‌ها در ۵ سال ابتدایی زندگی مشترک رخ داده است؟ آیا غیر از این است که فرزندانمان برای چنین میدان بزرگی آماده و تربیت نشده‌اند؟ فرزندان ما خصوصاً دختران ما یک عمر در خانه پدری فقط محبت دیده‌اند و ممکن است تا لحظه ازدواج اصلاً تندخویی ندیده باشند و در نتیجه طریقه صحیح برخورد با طرف مقابل زمانی که عصبانی است را نمی دانند. این اصلاً به صلاح فرزندان نیست.
وی تصریح کرد: کدام یک از ما برخی از مسئولیت‌های مردانه زندگی را برعهده فرزند پسر و مسئولیت‌های زنانه زندگی را برعهده دختر گذاشتیم ؟ چند درصد از خانواده‌های ما پسران خود را صبح زود برای گرفتن چند قرص نان با تحکم و بدون تعارف از خواب بیدار می‌کنند؟ چند درصد از خانواده‌های ما دختران خود را در مسئولیت‌های زندگی شریک کرده‌اند تا به تدریج با مسئولیت آینده خود نیز آشنا شوند؟ واقعاً انتظار داریم فرزندان ما با این روش تربیتی صرف‌نظر از وجود تمام مشکلاتی که ناشی از شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و تغییر رفتارهای ناشی از فضاهای مجازی است، بتوانند از پس مسئولیت‌های سنگین زندگی مشترک برآیند؟ حقیقتاً مسئولیت ما در قبال طلاق چیست؟
رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق خاطرنشان کرد: به قول حضرت حافظ، که اگر یاد گرفته بودیم به‌جای اینکه کتابش را به‌صورت نمادین در خانواده نگه داریم نکات و پندها و آموزه‌های اصیلش را به اعضای خانواده تعلیم می‌دادیم قطعاً به جواب سوال می‌رسیدیم: میان عاشق و معشوق هیچ حائل نیست… تو خود حجاب خودی حافظ از میان برخیز.
وی افزود: وضعیت این آسیب اجتماعی ویرانگر روز به روز درحال بدتر شدن بود تا جایی که سال گذشته در کشور معضل طلاق، با کنار زدن رقبایی همچون اعتیاد، بیکاری و … در صدر مشکلات و آسیب‌های اجتماعی کشور گرفت. کشوری که وارث یکی از کهن‌ترین تمدن‌های دنیاست و اکثر مردمانش دارای بهترین و کامل‌ترین دین خدا هستند و صرف‌نظر از تبعات منفی و ویرانگر، مهمترین بهانه برای بسیاری از دختران و پسران مجرد شد تا به هیچ عنوان حاضر به ازدواج نشوند.
رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق تاکید کرد: اگر تذکر جدی توام با عتاب و خطاب مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان عالی‌رتبه قوه‌قضاییه در تیرماه سال ۱۳۹۵ نبود و متعاقب آن اقدامات جدی که در اجرای منویات معظم‌‌له با محوریت شورای عالی انقلاب فرهنگی برای کاهش طلاق از طرف معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه‌قضاییه و سایر نهادهای مرتبط من‌جمله کانون سردفتران ازدواج و طلاق انجام نمی‌گرفت، یقیناً امیدی به ترمیم آن از جانب هیچ دولتی، حتی اگر تمام دولت‌های گذشته یکدست و متحد می‌شدند، لااقل تا ۱۰ سال آینده وجود نداشت، چه برسد به اینکه علاوه بر کنترل فزاینده، «طلاق» روند نزولی نیز داشته باشد.
وی ادامه داد: هدف از طرح این مطالب، بیان اقدامات انجام‌شده یا معرفی مقصران و عوامل آن یا تذکر به مسئولان دولتی در خصوص این معضل نیست چراکه تذکرات و پیشنهادات لازم خطاب به مسئولان دولتی به روش صحیح اداری انجام شده است. به‌عنوان نمونه پیشنهاد تشکیل وزارت خانواده خطاب به ریاست جمهور با این توجیه بود که یکی از نواقص سیستم حکومتی ما نبود متولی خاص برای خانواده است. به‌نحوی که بالغ بر ۳۰ نهاد یا اداره و .. در حوزه خانواده هریک با روشی منحصر به فرد خود اعمال سیاست می‌کند.
به گفته مظفری، بیان تمام نکات و نتایج حاصل از تحقیقات ۱۵ ساله به یک‌باره امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل مواردی انتخاب شده است که در بین ۹۵ درصد افرادی که مورد تحقیق قرار گرفتند، مشترک بوده است؛ تحقیقاتی که در مواجهه حضوری، نه نوشتاری یا مجازی و …، با بیش از ۷ هزار زوج یعنی ۱۴ هزار زن و مرد انجام شده است.
وی خطاب به مردم با هرنوع اعتقاد، دین و مذهبی بیان کرد: رهایی از معضل بزرگ طلاق تنها با اقدامات دولتی محقق نخواهد شد و اگر به اقدامات دولتی اکتفا کنیم و مسئولیت خود را نادیده بگیریم تمام اقداماتی که اخیرا صورت گرفته و موجب کنترل آن شده است نهایتاً همانند مسکنی عمل خواهد کرد و به هیچ وجه موجب رهایی جوانان از این آسیب نخواهد شد. اگر معتقد باشیم تمام عوامل ازدیاد طلاق ناشی از سیاست‌ها و مشکلات حکومتی بوده و در نتیجه مسئول اصلی مرتفع کردن آن نیز مجموعه حاکمیت است، بزرگترین اشتباه ممکن را مرتکب شده‌ایم.
رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق عنوان کرد: کم شدن طلاق و زدودن جامعه از آثار منفی آن ارتباط مستقیم و موثری با پذیرش مسئولیت از جانب آحاد مردم با هرنوع مرام، مسلک و دین و آیینی داشته و تا زمانی که همه مردم مسئولیت خود را در قبال این معضل ویرانگر اجتماعی که بدون تردید مادر تمام آسیب‌های اجتماعی است، نپذیرند و اقدامی نکنند امیدی به رهایی از آن نیست.
وی اضافه کرد: مسئولیت بنیادین حفظ و حراست از خانواده و تعلیم و تربیت اعضای آن ابتدا با مسئولان اصلی خانواده یعنی زن و شوهر و در نگاه کلان با دولت و مجلس و … است چراکه مبرهن است وقتی وظایف اولیه اعضای خانواده در قبال یکدیگر به فراموشی سپرده شود، نباید از سرنوشت این خانواده حتی در بهترین جوامع بشری، انتظاری غیر از طلاق داشت.
مظفری خطاب به مردان ایرانی گفت: فراموش نکنیم روزگاری را که در ایران با شنیدن واژه «مرد» ذهن هر انسانی به روحیه پهلوانی و آزادمردی توام با شجاعت و جسارت منحصر به فردی که مختص مردان ایران‌زمین است متبادر می‌شد و همین ابهت و صلابت بود که اعضای خانواده را موظف به پایبندی به اصول و مقرراتی می‌کرد که در حالت عادی هیچ جوانی حاضر به پذیرش آن نیست. امروزه نه تنها چنین صلابت و جسارتی نمی‌بینیم بلکه برخی مردان با کوچکترین مشکل و مانعی از زیر بار مسئولیت‌های زندگی اعم از مالی، اجتماعی، تربیتی و … شانه خالی می‌کنند. مرد که در تلاطم مشکلات پخته و آبدیده میشود و باید در شرایط سخت، جنم و عرضه خود را بروز دهد.
وی ادامه داد: خصلت مردانه ایجاب می‌کند با وجود تمام مشکلات کمرشکن اقتصادی مایحتاج خانواده را از راه حلال تامین کند. این در حالی است که وقتی راس و هرم برخی خانواده‌ها اهمیتی به این وظیفه خطیر نمی‌دهد آیا می‌توان انتظار داشت فرزندان معصوم خانواده که ارتزاق آنها از راه درست و حلال نبوده، مسئولیت‌پذیر شوند؟ آیا در چنین فرضی می‌توان از زن خانواده انتظار همراهی کامل داشت؟ زیرا به صورت کاملا علمی ثابت شده است اثر وضعی مال حرام، از بین بردن یا تغییر خصایص مثبتی است که فی‌نفسه هر انسانی برای موفقیت به آن نیاز دارد.
رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق افزود: چرا امروزه هیچ فرزندی از برخورد جدی و مردانه پدر نمی‌ترسد؟ چرا عدم مسئولیت‌پذیری در زنان و شوهران جوان مهمترین عامل طلاق شده و هر کدام با کوچکترین اتفاقی حاضر به نقض مهمترین عهد و پیمان دوران زندگی خود شده و به طلاق رضایت می دهند؟ برابر تحقیقات عینی، نه تفسیر شخصی، عمده آسیب‌های اجتماعی خصوصاً طلاق در خانواده‌هایی اتفاق افتاده است که مرد خانواده از صلابت و جسارتی که لازمه قوام زندگی است برخوردار نبوده است.
وی تصریح کرد: حتی بالاتر از آن درصد موفقیت فرزندان در تمام شئون اعم از تحصیل و اشتغال و… در خانواده‌هایی که اعضای آن از پدر خانواده حساب برده‌اند ۵ برابر فرزندانی بوده که هیچ ترس و واهمه‌ای از پدر نداشته‌اند.
مظفری همچنین خطاب به بانوان ایرانی تاکید کرد: برای رفع نگرانی کامل از اینکه مبادا طلاق دامنگیر شما یا فرزندانتان شود کافی است جایگاه واقعی خودتان که همانا جایگاه یک هنرمند تمام‌عیار است را بشناسید و به دخترانتان تعلیم دهید. همراهی شانه به شانه با مرد، هنری ذاتی می‌خواهد که خداوند فقط درون شما نهاده است که باید آن را پیدا و اجرا کنید.
وی اظهار کرد: طلاق اژدهایی چندسر نیست که لزوماً از بیرون خانواده وارد زندگی ما شود بلکه برعکس حاصل رفتارهای درونی خانواده است که همچون دمل چرکین از پوست خانواده بیرون زده و چهره کریه خود را نمایان می‌سازد و به تعبیری حاصل نوع دیدگاه‌ها، رفتارها و گفتارهای ما در زندگی مشترک است. اگر دیدگاه مشترک را ملاک عمل قرار دادید حتی در بدترین شرایط اقتصادی نگران طلاق یا تجدیدفراش شوهرانتان نباشید و اگر به هر دلیل دیدگاه فردی در زندگی شما ملاک عمل شد منتظر یکی از دو مورد فوق باشید.
رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق همچنین در ادامه با طرح پرسشی در خصوص پدران و مادران گفت: فرزندان خود را به چه میزان برای زندگی مشترک آینده اعم از مسئولیت‌پذیری و .. تربیت کرده‌ایم؟ اصلاً چنین تربیتی برایشان در نظر داریم؟ واقعاً به خود بیاندیشیم چرا نوعاً فرزندانمان را به گونه‌ای تربیت و هدایت می‌کنیم که گویی اصلاً قرار نیست روزگاری تشکیل خانواده دهند و در بهترین فرض اظهار می‌کنیم «با ازدواج، اخلاقش تغییر می‌کند»! چرا در مسیر و آینده‌ای که برای فرزندانمان تصور و هدایت کرده‌ایم زندگی مشترک جایگاهی به معنای واقعی ندارد؟
وی افزود: برای قبولی فرزند خود در کنکور حاضر به پرداخت هزینه‌های گزاف و ایجاد محدودیت‌های سالیانه حتی برای دیگر اعضای خانواده هستیم ولی حاضر نیستیم برای قبولی فرزند در آزمون زندگی مشترک قدم از قدم برداریم؟ توجه کرده‌اید چرا ۹۰ درصد طلاق‌ها در ۵ سال ابتدایی زندگی مشترک رخ داده است؟ آیا غیر از این است که فرزندانمان برای چنین میدان بزرگی آماده و تربیت نشده‌اند؟ فرزندان ما خصوصاً دختران ما یک عمر در خانه پدری فقط محبت دیده‌اند و ممکن است تا لحظه ازدواج اصلاً تندخویی ندیده باشند و در نتیجه طریقه صحیح برخورد با طرف مقابل زمانی که عصبانی است را نمی دانند. این اصلاً به صلاح فرزندان نیست.
وی تصریح کرد: کدام یک از ما برخی از مسئولیت‌های مردانه زندگی را برعهده فرزند پسر و مسئولیت‌های زنانه زندگی را برعهده دختر گذاشتیم ؟ چند درصد از خانواده‌های ما پسران خود را صبح زود برای گرفتن چند قرص نان با تحکم و بدون تعارف از خواب بیدار می‌کنند؟ چند درصد از خانواده‌های ما دختران خود را در مسئولیت‌های زندگی شریک کرده‌اند تا به تدریج با مسئولیت آینده خود نیز آشنا شوند؟ واقعاً انتظار داریم فرزندان ما با این روش تربیتی صرف‌نظر از وجود تمام مشکلاتی که ناشی از شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و تغییر رفتارهای ناشی از فضاهای مجازی است، بتوانند از پس مسئولیت‌های سنگین زندگی مشترک برآیند؟ حقیقتاً مسئولیت ما در قبال طلاق چیست؟
رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق خاطرنشان کرد: به قول حضرت حافظ، که اگر یاد گرفته بودیم به‌جای اینکه کتابش را به‌صورت نمادین در خانواده نگه داریم نکات و پندها و آموزه‌های اصیلش را به اعضای خانواده تعلیم می‌دادیم قطعاً به جواب سوال می‌رسیدیم: میان عاشق و معشوق هیچ حائل نیست… تو خود حجاب خودی حافظ از میان برخیز.
حمایت
نویسنده
نیازهای زنان در شرایط فشار و استرس و نقش همسر در حمایت از آنها 
مقررات استفاده از وسایل عمومی برای زنان باردار برای مثال مترو و اتوبوس 
حکم قضایی شکستن شیشه ماشین داخل پارکینگ چیست ؟ 
کتک زدن وکیل چه حکمی دارد ؟ 
اذیت کردن همسر و بچه ها با زبان چه کمی قضایی و اسلامی دارد ؟ 
دزدیدن گوشی چه حکم قضایی دارد ؟