جعبه سیاه مشکلات نظام بانکی

بارسنگین تامین منابع مالی
بر دوش بانک ها
ولی الله سیف با اشاره به مشکلات و چالش های نظام بانکی در کشور گفت:  «اتکای بیش از اندازه تامین مالی اقتصاد به نظام بانکی و بروز تنگنای اعتباری در شبکه بانکی کشور، مشکلات و معضلات ساختاری قابل توجهی را به همراه داشته که مهمترین پیامد آن افزایش نرخ سود و چسبندگی رو به پایین آن در چند سال اخیر است.» وی در ادامه با بیان اینکه مشکلات بانکی درون و برون ساختاری است گفت: «عوامل درون ساختار بانکها ناشی از کمبود نقدینگی است و دولت هم بر بانکها سلطه مالی داشته و به آنها تکالیفی را ارایه می دهد.» به گفته سیف، بالابودن نرخ سود اوراق تامین مالی دولت، نابسامانی های موجود در زمینه پرداخت سود بالا از سوی خودروسازان و پرداخت سود غیرمتعارف از سوی صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت از جمله عوامل برون ساختاری چسبندگی نرخ سود بوده است.»

سود بالای بانکی تهدید جدی
برای اقتصاد
سیف در بخش دیگری از صحبت های خود به کاهش نرخ سود بانکی از نیمه شهریور ماه امسال اشاره کرد و گفت: «با فراهم شدن شرایط برای کاهش نرخ سود بانکی، بانک مرکزی در پایان مردادماه، بخشنامه هشت بندی را با هدف التزام بخشی به نرخ سود سپرده به شبکه بانکی ابلاغ کرد که تا پیش از آن، رقابت ناسالم قیمتی در بخش تجهیز منابع بین بانکها وجود داشت که با گسترده شدن دامنه این رقابت به سپرده های سرمایه گذاری کوتاه مدت، نرخ سود آنها نیز افزایش یافته بود، در عین حال افزایش نرخ سود سپرده های کوتاه مدت در کنار سیالیت بالای آن، باعث اقبال سرمایه گذاران به این سپرده ها شده بود که سهم آنها را به ۵۱ درصد رساند که رشد ۵.۶ درصدی سپرده های بلندمدت
نگرانی هایی را ایجاد کرد.»
رئیس کل بانک مرکزی گفت: «فضای موجود در شبکه بانکی در دوره قبل از ابلاغ بخشنامه نرخ سود، ریسک اساسی را برای شبکه بانکی و کل بازارهای مالی ایجاد کرده بود و ثبات و آرامش کل اقتصاد را در معرض تهدید جدی قرار داده بود، در چنین فضایی بود که بانک مرکزی پس از زمینه سازی سیاستی، بخشنامه هشت بندی را به بانکها ابلاغ کرد که از ۱۱ شهریورماه به مرحله اجرا رسید.»
وی با بیان اینکه بانک ها این نرخ سود بانکی را اجرایی کردند افزود: «بازرسی های بیش از ۵ هزار شعبه حکایت از عملکرد مناسب بانکها و موسسات اعتباری در رعایت سقف نرخ سود ابلاغی از سوی بانک مرکزی داشت، این در حالی است که یکی از موفقیت های بانک مرکزی، ایجاد ثبات قابل ملاحظه در بازار ارز بوده و بانک مرکزی همواره سعی کرده تا نرخ ارز را در مسیر سازگار با متغیرهای اقتصادی حرکت دهد، بر این اساس علیرغم اینکه محاسبات نرخ داخلی و
بین المللی نشان می داد که بازار ارز در سطح مناسبی بود، اما نوسانات اخیر به دلیل مسائل سیاسی و حضور سفته بازان در بازار رخ داد.»

دفاع از سیاست های بانک مرکزی
سیف گفت: «متعاقب این تحولات، به منظور ایجاد اطمینان در فعالان بازار در خصوص توانمندی دولت در ایجاد آرامش، بانک مرکزی مجموعه اقداماتی را در قالب بسته سیاستی نظیر انتشار اوراق گواهی سپرده ریالی، انتشار گواهی سپرده مبتنی بر ارز با نرخ ۴ و ۴.۵ درصد و در نهایت پیش فروش سکه از طریق شعب بانک ملی، انجام داد.»
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به آخرین آمار فروش این اوراق گفت: «از ۲۸ بهمن ماه تا سوم اسفندماه، میزان استقبال مردم از گواهی پیش فروش سکه و گواهی سپرده ارزی بالا نبوده، ولی گواهی سپرده ریالی با استقبال مواجه شده است، بر این اساس گواهی سپرده ارزی مبتنی بر فروش ارز بسیار اندک فروخته شده است، در حالیکه انتشار گواهی سپرده ریالی از ۲۸ بهمن تا ۳ اسفند ۱۰۱ هزار میلیارد تومان بوده است.»
وی با بیان اینکه نوسانات نرخ ارز دلایل متعددی در اقتصاد کشور دارد و نباید آن را تنها در سیاست های بانک مرکزی دنبال کرد در خصوص انتقاداتی که به بانک مرکزی در جریان التهابات ارز وارد شد گفت: «برخی از تحلیلگران و فعالان اقتصادی، به صورت صریح  انگشت اتهام را به سمت سیاستهای بانک مرکزی نشانه رفتند و فارغ از تاثیرپذیری از عوامل تاثیرگذار و خارج از خطوط بانک مرکزی، سیاست های اخیر بانک را دلیل اصلی بروز هیجانات در بازار ارز تلقی کرده و گفتند که کاهش نرخ سود بانکی منبعث از بخشنامه سود بوده است؛ در حالیکه بانک مرکزی با ابلاغ بخشنامه هشت بندی صرفا نرخ های مصوب قبلی شورای پول و اعتبار را به اجرا درآورد و اقدام سیاستی جدیدی در این زمینه انجام نداده است.»
سیف ادامه داد: «وجود فاصله زمانی قابل توجه میان اجرای بخشنامه با زمان نوسانات نرخ ارز، گواه این است که اقدامات بانک مرکزی در خصوص انضباط بخشی به بازار پول زمینه ساز نوسانات اخیر در بازار ارز نبوده است.» به گفته او عمده ترین ترین دلیل التهابات بازار ارز را نااطمینانی از توافق هسته ای و افزایش تقاضای ارز بوده است و  ادامه این روند باعث ایجاد
جو روانی در بازار و افزایش تقاضای برای ارز شد.