جایگاه محبت در تقویت و استحکام بنیان خانواده

   رفتار محبت آمیز اهل بیت(ع) در قبال خانواده
الف) رفتار محبت‌آمیز رسول اکرم(ص) :  در حدیثی امام رضا(ع) به نقش پدر در انتخاب همسر آینده دختر و استحکام زندگی فرزندان با تصمیمی صحیح و به دور از تعصبات قومی و قبیله‌ای را به ما تعلیم می‌دهند. ایشان ماجرای انتخاب همسر از سوی پیغمبر(ص)، برای دخت گرامی‌شان حضرت زهرای اطهر(س) را از قول امیرالمؤمنین(ع) به شرح زیر تعریف می‌کنند. حضرت على(ع) فرمودند: تصمیم به ازدواج گرفتم ولى جرأت نمى‌کردم این مطلب را به حضرت رسول(ص) عرض کنم و مدتى این موضوع شب و روز در فکرم بود تا این که روزى بر حضرت رسول(ص) وارد شدم و آن حضرت فرمودند: اى علی، عرض کردم: بفرمایید اى رسول خدا فرمود: آیا میل و رغبتى به ازدواج دارى؟ عرض کردم: رسول خدا خود داناتر است و گمان بردم حضرت یکى از زنان قریش را به عقد من درآورند و من از این که فرصت ازدواج با فاطمه(س) را از دست دهم، نگران بودم و متوجه نشدم که چه شد که حضرت مرا صدا زدند و در خانه ام سلمه به خدمت‌شان رسیدم، وقتى به من نگاه کردند، چهره‌شان درخشید تبسمى فرموده به گونه‌اى که سفیدى دندان‌هایشان را که مى‌درخشید دیدم، حضرت به من فرمودند: اى علی مژده، چراکه خداوند مسئله ازدواج تو را که فکر مرا مشغول کرده بود خود به عهده گرفت. گفتم: قضیه چیست یا رسول‌الله؟ حضرت فرمودند: جبرئیل با سنبل و قرنفل بهشتى نزد من آمد و آنها را به من داد، من آن دو را گرفتم و بوئیدم و گفتم: اى جبرییل این سنبل و قرنفل را به چه مناسبت آورده‌اى؟ او گفت: خداوند تبارک و تعالى ملائکه ساکن بهشت و نیز سایر ساکنان آن را امر فرموده که تمام بهشت‌ها را با تمام درخت‌ها و رودخانه‌ها و میوه‌ها و قصرهایش آذین بندند و به بادهاى بهشتى دستور داده تا با بوى انواع عطر بوزند و حورالعین را به خواندن سوره‌هاى «طه»، «طس»، «شورى» و سوره‌هایى که با «طسم» شروع مى‌شود، امر فرمود و به یک منادى دستور داد که چنین جار بزند: اى ملائکه من! و اى ساکنان بهشت من شاهد باشید که فاطمه دختر محمد را به عقد علی بن‌ابی‌طالب درآوردم و به این کار راضى و خشنودم، این دو از یکدیگرند، سپس خداوند تبارک و تعالى به ملکى از ملائکه بهشت به نام راحیل که در بلاغت هیچ یک از ملائکه به پاى او نمى‌رسند، امر فرمود که خطبه بخواند، او نیز خطبه‌اى خواند که اهل آسمان و زمین چنین خطبه‌اى نیاورده بودند، سپس به یک منادى دستور داد تا چنین جار بزند: اى ملائکه من و اى ساکنان بهشت من، به علی بن‌ابی‌طالب حبیب محمد و فاطمه دختر محمد تبریک بگویید، چه اینکه من براى آنان خیر و برکت قرار دادم، راحیل گفت: برکت تو بر آن دو بیشتر از آن چه ما در بهشت و منزلت براى آنان مشاهده کردیم نیست؟ خداوند فرمود: اى راحیل، از جمله برکت من بر آن دو این است که آنان را بر محبت خودم، با هم همراه مى کنم و حجت خود بر مردم قرارشان مى‌دهم و قسم به عزت و جلالم که از آن دو، نسل و فرزندانى به وجود خواهم آورد که در زمین گنجینه داران و معادن حکمت خود قرارشان خواهم داد، بعد از پیامبران، آنان را حجت بر مردم قرار مى‌دهم. پس مژده بده اى علی، که من نیز، همچون خداى رحمان، دخترم فاطمه را به ازدواج تو درآوردم و آنچه را که خداوند براى او پسندید، من نیز پسندیدم. حال دست همسر خود را بگیر که تو از من نسبت به او سزاوارترى، جبرئیل(ع) به من خبر داد که بهشت و اهل آن، مشتاق شما دو نفرند و اگر خداوند تبارک و تعالى نمى خواست از نسل شما حجتى بر خلق برگزیند، خواسته بهشت و اهل بهشت را در مورد شما دو نفر اجابت مى‌فرمود، پس تو چه خوب برادر، چه خوب داماد و چه خوب همدمى هستى، رضایت خدا براى تو کافى است و از رضایت هر کس دیگر بهتر است، حضرت على(ع) گفت: پروردگارا مرا بر آن دار که شکر نعمتى که به من دادى، به جاى آرم. حضرت رسول(ص) نیز آمین گفتند. پیامبر رحمت (ص) که خود رحمت للعالمین هستند، یکی از سنت‌های بی‌بدیل‌شان توجه بسیار زیاد به بنیاد مستحکم خانواده است. آینده زندگی فرزندان نیز برایشان بسیار پررنگ بود، به طوری‌که می‌بینیم با انتخاب حضرت علی(ع) به‌عنوان همسر برای دخترشان بنیان و ریشه زندگی ایشان را در دنیا و آخرت مستحکم و تضمین می‌کنند. چنان، این رفتار دقیق سید ما رسول الله(ص) در تحکیم اساس خانواده اثرگذاری کرد که از نسل این دو بزرگوار(ع) ، حضور هادیان الهی برای هدایت انسان‌ها را در سیر بشر و عمق عالم مشاهده می‌کنیم. با این کار ایشان محبت فراوان و اهمیت به خانواده را به ما نشان می‌دهند.
 ب) رفتار محبت آمیز امام موسی کاظم(ع) :  مفصل بن عمر گوید: بر حضرت موسى بن جعفر(ع) وارد شدم و فرزندشان علی، در آغوش آن حضرت بود، امام کاظم(ع) ایشان را مى‌بوسیدند و ایشان را بر دوش خود مى‌گذاشتند و در بغل مى‌گرفتند و مى‌فرمودند: پدر و مادرم قربان تو چقدر خوشبو و خوش خلق و پاک طینت هستى فضائلت چقدر آشکار است. امام موسی کاظم(ع) به صورت عملی شیوه محبت به فرزند نوزادشان را به ما مسلمانان آموختند. می‌بینیم که ایشان چطور به علی عزیز خود شأن و مقام می‌دهند و خود را فدایی ایشان قلمداد می‌کنند. تخم محبت بین پدر و فرزند را از همان دوران طفولیت در قلب فرزند دلبندشان می‌کارند و حس اعتماد را به ایشان انتقال می‌دهند. در ضمن عاشقانه رفتار کردن به فرزند را با اصطلاحات ادبی زیبا به ما می‌آموزند. با گفتن کلماتی مانند خلق خوش و طینت پاک، به تربیت نوزادشان همت می‌گمارند و ایشان را به سمت بهترین صفات سوق می‌دهند.

   محبت در سیره امام رضا(ع)
در سیره رضوی(ع) مشاهده می‌کنیم که نقش و جایگاه محبت در تقویت و استحکام بنیان خانواده بسیار گرانبها و قیمتی است. از مصادیق این محبت‌ها در کودکان طبق رفتار امام رضا(ع) می‌توان محبت و عشق ورزیدن، شأن دادن به کودکان حتی نوزادان، با فصاحت و بلاغت صحبت کردن با آنها و دعوت به صفات عالی اخلاقی را نام برد. ثمره این رفتار، اعتماد به نفس و بزرگ منشی کودکان در آینده خواهد بود. می‌توان در بزرگسالی و سن انتخاب، در مورد اولویت‌های زندگی به آنها مشورت داد. مثل مشورت برای کار، انتخاب رشته برای تحصیل و ازدواج که نتیجه آن حتی در سرنوشت اجتماع نیز اثرگذار خواهد بود.

   نقش محبت در خانواده بزرگ اسلامی
امام رضا(ع) در حدیث گرانبهایی نکاتی را در مورد مودت خانواده اسلام به اهل بیت(ع) بیان می‌کنند. ایشان می‌فرمایند: سپاس خداوندى را که اهل بیت رسولش(ص)  را مواریث نبوت عطا فرمود (یعنى رهبرى را ویژه آنان کرد) و علم و حکمت را نزد ایشان به ودیعت نهاد و آنان را کانون امامت و رهبرى و امارت بر مردم کرد و دوستى ایشان را بر همه واجب ساخت و محل و مقام آنان را بالا و والا قرار داد و پیامبرش را امر کرد که از امت، مودت و دوستى آنان را بخواهد؛ چنانکه گفت: بگو من از شما اجر و مزد رسالت نمى خواهم (زیرا اجر من بر فرستنده من است) بنابراین شما را سفارش مى‌کنم که با ذوالقرباى من مهر و محبت و دوستى کنید؛ جز این نیست که خداوند چنین خواسته است که شما از هر پلیدى پاک بوده، شما را طاهر و مطهر نگه دارد. در این جا امام رضا(ع) اجر نبوت و رسالت را محبت و مودت امت به اهل بیت(ع) معرفی می‌کنند، زیرا با اعتماد و محبت به این بزرگواران، بنیان و ریشه خانواده اسلام به هم پیوند می‌خورد، ایشان به‌عنوان قافله سالاران بشر، کل مسلمانان را زیر پرچم الله جمع می‌کنند و در نشئات آتی به سوی الله رجعت می دهند. محصول محبت به اهل بیت(ع) در خانواده بزرگ اجتماع که بهترین رفتار نسبت به رسالت رسول الله(ص)  است، موجب همدلی و یک صدایی و حرکت کل جامعه به سوی یک هدف مشترک می‌شود که برپایی ملک عظیم اهل بیت(ع) است. و آنچه را که ایشان را بدان وصف کرد دورى از پلیدى و معرفى پاکى و پاکیزگى آنان در کلام خود بود./ سایت آستان قدس رضوی