ابطال قرارداد

عقد محقق میشود به قصد انشاء به شرط مقرون بودن به چیزی که  دلالت بر ان قصد کند. فلذا انعقاد قرارداد مستلزم قصد انشا طرفین و تلاقی ان دو قصد و هم چنین امری است که دلالت بر قصد مزبور نماید. برای اینکه قصد انشا محرز و طرفین  قرارداد از مفاد قصد یکدیگر آگاه شوند باید اراده خود را به صورت صریح یا ضمنی ،کتبی و یا شفاهی که متداول ترین ان  به کار بردن لفظ و ثبت و تنظیم سند عادی یا رسمی میباشد،اعلام نمایند و بدین ترتیب بر علی الاصول طبق اصل صحت و حاکمیت اراده و اصل آزادی قراردادها،عقود نیاز به تشریفات دیگر ندارد و یا محدودیتی در انعقاد عقد جز در موارد نص صریح قانون وجود ندارد.به عنوان مثال عقد بیع که یکی از عقود شایع و مرسوم جامعه است،بعد از توافق بایع و مشتری در مبیع و قیمت ان ،با ایجاب و قبول و الفاظ و عبارات صریح که دلالت برمعنی بیع نماید،واقع می شود.بدین ترتیب تنظیم سند از تکالیف ناشی از عقد است نه ارکان عقد،و به محض وقوع عقد ،محمول به صحت است مگر اینکه فساد ان معلوم شود وبر طبق همین اصل قانونی و شرعی در صورت تردید در صحت عقد،اعم از مخالفت یا موافقت با قانون یاتردید در وجود یاعدم قصد انشاء یا صوری بودن آنو یا وجود یا عدم هریک از شرایط اساسی صحت معامله،به آن عقد صحه گذاشته میشود.مگر اینکه مدعی خلاف این اصل ،طبق قاعده البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر،دلیل و گواهی بر اثبات فقدان یکی از شرایط اساسی صحت معامله در حین انعقاد قرارداد ارائه و اقامه نماید.

بدین ترتیب پذیرش ادعای مزبور منوط به اثبات یکی از دو رکن زیر است:

الف) اثبات عدم یکی از شرایط اساسی صحت معامله (ماده ۱۹۰ ق.م) که از سوی مقام قضایی با ملاحظه مفاد قرارداد و ادله اثباتی دیگر، مانند مدرک عادی یا شهادت شهود احراز می گردد.

ب) اثبات عدم یکی از ارکان یا شرایط خاص برخی عقود: مثل اثبات عدم قبض موضوع قرارداد در عقود عینی که قبض،شرط صحت آن عقود است (مواد ۵۹،۳۶۴،۷۷۲ ق.م) و یا علم به عدم قدرت واقعی بایع بر تسلیم مبیع (ماده ۳۴۸ق.م) و یا عدم ذکر مدت در خیار شرط به دلیل غرری شدن قرارداد (ماده۴۰۱ق.م) و در قرارداد اجاره (ماده ۴۶۸ ق.م) و …

به هرحال احراز هریک از موارد ابطال قرارداد، با مقام قضایی است که در صورت صدور حکم بر آن ،آثار قرارداد از ابتدا زایل و مانند آن است که از ابتدا عقدی منعقد نگردیده است.

«بنا به مراتب فوق، رسیدگی به دعوی ابطال قرارداد نیازمند یک جلسه رسیدگی است»

نویسنده

وکیل پایه یک مهرداد طالبی

See author's posts