
فرزندان شخص در صورتی که معسر بوده و فاقد توانایی برای اداره زندگی خود باشند میتوانند تقاضای نفقه کنند و معیار پذیرش درخواست آنها «عدم استطاعت» است و از این نظر میان دانشجو و غیردانشجو، بالغ و نابالغ، شاغل و غیرشاغل و دختر و پسر فرقی نیست (جز اینکه نفقه دختر بعد از ازدواج برعهده شوهرش است و از پدر نمیتواند مطالبه کند). میزان نفقه با نظر کارشناس تعیین میشود.
عکس این موضوع هم صادق است یعنی پدر و جدپدری اگر استطاعت نداشته باشد می تواند از فرزندان خود نفقه مطالبه کند.
قانون در مورد عدم پرداخت نفقه هم ضمانت اجرای کیفری در نظر گرفته هم ضمانت اجرای حقوقی.
ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده مقرر میدارد: «هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجبالنفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش(بیش از ۶ ماه تا ۲ سال) محکوم میشود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و درصورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف میشود.»
علاوه بر این در دادگاه حقوقی هم میتوان طرح دعوا کرد و در صورت عدم پرداخت نفقه به استناد قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی (مصوب ۱۳۹۴) محکومعلیه را حبس نمود.