
از طرفی گستردگی خدمات مهندسی در کلیه پروژه های زیر بنایی مسئولیت خطیر مهندسان طراح و ناظر و مجری در تامین و کنترل شرایط ایمنی و حفاظتی کارگاهها بر اساس ضوابط و مقررات مندرج در نظامات دولتی از اهمیت خاصی برخوردار است
.چرا که هرگونه کوتاهی ،بی مبالاتی ،و قصور در این امر نه تنها باعث بروز لطمات انسانی و مالی جبران ناپذیر می گردد بلکه زمینه سازمحرومیت های حرفه ای مهندسان در شورای انتظامی و نیز محکومیت های مالی و کیفری سنگینی در مراجع قضایی برای متخلفین می گردد.
در این مقاله روش ما برای تجزیه و تحلیل مسائل کیفری مهندسان با استفاده از سه قانون :
الف) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب ۱۳۷۴/۱۲/۲۲ مجلس شورای اسلامی
ب) قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰/۹/۷ مجمع تشخیص مصلحت نظام و الحاقات بعدی (تعزیرات و مجازات های باز دارنده مصوب ۱۳۷۵/۳/۲ مجلس شورای اسلامی و اصلاحات ۱۳۷۷)
ج)قانون کار مصوب ۱۳۶۹ مجمع تشخیص مصلحت نظام
صورت پذیرفته است و نحوه ی تشریح قوانین و نیز ایجاد ارتباط منطقی بین ماده قانونی با تقصیرات مهندسی ، به رغم بضاعت از علم حقوق شکل گرفته است.
با توجه به تفاوت های مسئولیت مدنی و کیفری ،که تحت عنوان مسئولیت مدنی مهندسان ارائه گردید مسئولیت کیفری مهندسان از دو نظر قابل طرح است:
۱-مسئولیت کیفری مهندس به عنوان فردی از افراد جامعه
۲-مسئولیت کیفری مهندس در ارتباط با مسائل شغلی
در خصوص بند ۱ طبیعی است که شغل خاص داشتن و به تبع آن حکومت مقررات نظام شغلی و حرفه ای بر افعال و اعمال مهندسان ، آنان را از مسئولیت های کیفری بری الذمه نمی کند.چون اولا با توجه به اصول قانون اساسی به عنوان قانون عالی و برتر از جمله اصل نوزدهم آن همه ی افراد جامعه در هر مقام و از هر رنگ و نژاد در مقابل قانون یکسان بوده و از حقوق مساوی برخوردارند.
ثانیا مهندس نیز عنوان شغلی فردی از افراد جامعه که در مشاغل دیگر مشغول فعالیت هستند می باشد. لذا هر شخصی با هر عنوان شغلی مرتکب اعمال مجرمانه چه به مناسبت شغلی و در حینانجام وظلیف شغلی و چه در مناسبات غیر شغلی و اجتماعی گردد؛مجرم تلقی و تحت تعقیب و پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت .
ارتکاب به هر عملی که عنوان مجرمانه داشته باشد شامل تمام آحاد جامعه است و هیچ کس از این موضوع بری نیست.
اما در خصوص بند دوم می توان به پاره ای از قوانین ؛که وصف کیفری داشته و در خصوص امور مهندسی و مهندسان قابلیت کاربرد دارند به شرح در مقالات آتی اشاره خواهیم داشت.