کاهش ورودی زندانیان مرتبط با مواد مخدر

 توجه ویژه دستگاه قضا به کاهش طلاق، اعتیاد و مفاسد اخلاقی
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع‌جرم قوه‌قضاییه با اشاره به اینکه در برنامه‌های پیشگیرانه‌‌ قوه‌ قضاییه به خصوص در ۲ سال گذشته به کنترل و کاهش سه آسیب اولویتی طلاق، اعتیاد و مفاسد اخلاقی توجه ویژه‌ای شده است، عنوان کرد: دستگاه قضایی علاوه بر تمرکز و ایفای نقش در اجرای برنامه‌های مذکور، سایر محورهای طرح تقسیم کار ملی را نیز به عنوان یک اقدام پیش‌دستانه، در دستور کار قرار داده است که مشتمل بر محور‌های امنیت عمومی ( شامل پیشگیری از سرقت، نزاع، خشونت، پرخاشگری و قتل)، پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کودکان، دانش‌آموزان و جوانان، زندانیان و خانواده‌ آن‌ها، طراحی و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه‌ ارتقایی و اولیه‌ ناظر به کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی  و کاهش پرونده‌های قضایی است. 
رییس ستاد کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی معاونت اجتماعی و پیشگیری قوه‌ قضاییه ادامه داد: با توجه به نقش قوه‌قضاییه در طرح تقسیم کار ملی، شرح وظایف مصوب و تکالیف مندرج در اسناد بالادستی، عمده‌ فعالیت‌های این قوه در دو بخش کاهش پرونده‌های قضایی و ارتقا امنیت عمومی از طریق تشکیل کمیته ملی پیشگیری از خشونت و کارگروه ملی امنیت عمومی و اجتماعی و تدوین برنامه جامع و تقسیم کار ملی  به عنوان دستگاه اصلی تقسیم بندی می‌شود.
وی در ادامه اظهار کرد: زندانیان و حمایت از خانواده زندانیان از طریق برنامه‌های مدون سالانه سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی و انجمن حمایت از خانواده زندانیان از جمله وظایف اصلی قوه ‌قضاییه است. 

 تشریح ۹ وظیفه در جهت همکاری با سایر سازمان‌ها
الفت  با اشاره به اینکه ۹ وظیفه دیگر به عنوان دستگاه همکار با سایرسازمان‌ها و نهاد برعهده قوه‌قضاییه است، گفت: این وظایف شامل کنترل، کاهش و پیشگیری از اعتیاد (به عنوان عضو ستاد مبارزه با موادمخدر)،کنترل، کاهش و پیشگیری از طلاق، کنترل، کاهش و پیشگیری از مفاسد اخلاقی، پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کلان‌شهرها (دادستانی مراکز استان‌ها)، پیشگیری از آسیب‌ها و تهدیدات امنیت اجتماعی، پیشگیری از اختلالات روانی و رفتارهای پرخطر مثل خودکشی (سازمان پزشکی قانونی)، پیشگیری از آسیب‌های فضای مجازی (به عنوان عضو شورای عالی فضای مجازی)، کاهش نارضایتی از کارکرد نظام اداری و اجرایی (سازمان بازرسی کل کشور) و کنترل و کاهش مصرف مشروبات  الکلی (به عنوان عضو کمیته ملی مذکور) است.

 آموزش قضات رسیدگی‌کننده به پرونده موامخدر
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه‌ قضاییه در ادامه به اهم اقدامات و شاخص‌های کمی ناشی از اجرای برنامه‌های حوزه اعتیاد پرداخت و گفت: در این باره در سال‌های ۹۵ و ۹۶ برای ۳ هزار نفر از قضات رسیدگی‌کننده به پرونده‌های موادمخدر و اعتیاد و سایر عوامل اجرایی، ۲۷۰ دوره‌ آموزشی برگزار شد همچنین ۴۲ تیم  تخصصی، ۱۸۶ بازدید میدانی از مراکز درمان اجباری (موضوع ماده ۱۶) انجام دادند.
الفت افزود: الگوی دادگاه درمان محور (تأسیس مرکز هماهنگی اقدامات موضوع ماده ۱۶) به صورت آزمایشی در ۶ استان منتخب  پیاده سازی شد و در سال‌های آتی در سایر استان‌ها نیز تأسیس خواهد شد. ۸۰۰ نفر از معتادان شناسایی و ۳۴۰ نفر معتاد به مراکز موضوع ماده ۱۶، ۲۰۰ نفر ارجاع به مراکز موضوع ماده ۱۵ و ۱۰ نفر به روان‌پزشک، ارجاع شدند.

 تربیت ۳۰ مدرس ملی ویژه معتادان بهبودیافته 
وی ادامه داد: تربیت ۳۰ مدرس ملی  و ۳۰۰ مربی استانی ویژه دوره‌های سبک زندگی اسلامی- ایرانی ویژه معتادان بهبودیافته مراکز ماده ۱۶ ، برگزاری ۴۹۷ دوره‌‌ی سبک زندگی اسلامی- ایرانی با استفاده از محتوای تهیه شده، ویژه معتاد متجاهر بهبودیافته در مراکز ماده ۱۶ در ۳۰ استان (هر دوره به مدت ۲۱ روز)  و برگزاری کارگاه‌های سبک زندگی اسلامی – ایرانی (مهاجر) برای ۷ هزار و ۱۵۵ نفر معتادان بهبودیافته (۴۷۷ هزار و ۱۲۰ نفر ساعت)  از دیگر برنامه‌هایی است که انجام شده است.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه ‌قضاییه الگوی بومی درمان پرهیزمدار به صورت آزمایشی در استان‌های‌ کرمان و آذربایجان غربی (ویژه گروه‌های خودیار معتادانِ بهبودیافته) با هدف جایگزین کردن الگوی بومی به جای روش‌های پرهیزمدار غیربومی که دارای آسیب‌های متعدد هستند نیز در دو سال گذشته اجرا شده است. وی در ادامه گفت : آسیب‌های فرهنگی، اجتماعی، اعتقادی و امنیتی مدل معتادان گمنام (NA) احصا شده‌اند و الگوی بومی درمان پرهیزمدار تدوین و به استان‌های مجری الگوی آزمایشی ابلاغ شدند. 

 ترسیم نقشه‌ خطرپذیری  ۸۹۷ محله در کشور 
الفت درباره ناامن‌سازی محیط‌های تولید و توزیع موادمخدر صنعتی با همکاری نیروهای منتخب بسیج، گفت: برای تحقق این هدف نقشه‌ خطرپذیری  ۸۹۷ محله (محلات در شرف آلودگی) در کشور تکمیل و ترسیم شد و ۳۵ دوره آموزشی برای نیروهای منتخب بسیج براساس سر فصل‌های مصوب ارسالی برگزار شد و برنامه‌ریزی به‌منظور برگزاری   ۹۹ کارگاه در کشور انجام شد.
وی ادامه داد: در همین مدت ۲۳۲ باند توزیع‌کننده در کشور کشف و یک هزار و ۴۳۲ خرده فروش موادمخدر دستگیر شدند. همچنین ۲۴ محل تولید موادمخدر صنعتی تعطیل شدند.

 عملیاتی کردن آیین‌نامه‌ مراقبت بعد از خروج معتادان از مراکز درمان اجباری
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه‌ قضاییه به این پرسش که نقش ستادهای مردمی و دیده‌بانان پیشگیری در کنترل و کاهش اعتیاد چیست، گفت: برای بهره‌مندی از این پتانسیل به منظور سازمان دهی و استفاده از ظرفیت دیده‌بان‌های پیشگیری برای اجرای ماده ۳ آیین‌نامه مراقبت بعد از خروج (نظارت بر اجرای تکالیف در خصوص معتادان بهبودیافته) کارگاه تربیت مدرس ملی برای ۶۰ دیده‌بان مردمی و ۱۵ دوره آموزشی استانی برگزارشد.همچنین کارگاه تربیت مدرس ملی با هدف به‌کارگیری ظرفیت دیده‌بان‌های پیشگیری در برنامه ناامن سازی محیط‌های تولید و توزیع موادمخدر برگزار شد و در استان ها هم برگزاری ۱۹ دوره آموزشی مرتبط اجرایی شد.
الفت به نتایج حاصل از اجرای برنامه‌های پیشگیرانه معاونت اشاره داشت و گفت: اجرای این برنامه‌ها باعث تسریع در اجرای احکام مرتبط با جرایم موادمخدر شده است به طوری که ۵۴۷ هزار و ۱۰۶  پرونده در طول سال ۹۶ مختومه شد.
وی افزود: با عنایت به اینکه بیش از ۵۰ درصد سرقت‌های خُرد، توسط معتادان، به ویژه معتادان متجاهر صورت می‌پذیرد، اجرای برنامه‌ها در بستر طرح‌های ساماندهی معتادان متجاهر منجر به کاهش حدود ۴ درصدی ورودی پرونده‌های سرقت‌های خُرد در پایان سال ۹۵ شده است.

 ثبت اطلاعات بیش از ۱۳۰ هزار دانش‌آموز در سامانه جامع نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه ‌قضاییه بیان‌کرد: کاهش ۳۰ درصدی لغزش مجدّد (تکرار) در معتادان بهبودیافته‌ شرکت‌کننده در دوره‌های سبک زندگی اسلامی- ایرانی، ویژه معتادان بهبودیافته‌ مراکز ماده ۱۶ (دوره‌های مهاجر) براساس رصد و بررسی طولی موارد، فعالسازی حدود ۴۰ درصد ظرفیت دستگاه‌های مسئول  و عملیاتی کردن آیین‌نامه‌ مراقبت بعد از خروج معتادان از مراکز درمان اجباری، مطابق وظایف محوله به آنها در آیین‌نامه (از طریق استخراج تکالیف دستگاه‌ها، کمی‌سازی شاخص‌های ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها، برگزاری کارگاه‌های آموزشی توجیهی برای تمامی دست‌اندرکاران و استفاده از ظرفیت شورای پیشگیری از وقوع جرم استان‌ها) ، غربالگری و ثبت اطلاعات ۱۳۰ هزار و ۲۰۰ دانش‌آموز در سامانه جامع نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان(نماد)، شناسایی و غربالگری ۷ هزار و۷۸۶۰ دانش‌آموز پسر و ۹ هزار و ۴۴۷ دانش‌آموز دختر در معرض خطر، پرخطر یا مبتلا به اعتیاد، ارائه‌ آموزش‌های ارتقایی، مشاوره‌های روان‌شناختی و ارجاع موارد برای دریافت بسته‌های خدمتی و  مداخلات درمانی مناسب از طریق سامانه نظام ارجاع نمـاد از جمله دستاوردهایی قابل ذکر هستند.
الفت بیان کرد: در سال‌های ۹۵ و ۹۶،  ۴۳ هزار و ۶۸۰  نفر ساعت دوره برای سربازان و کادر نظامی و انتظامی در ۲۴ استان کشور، ۸۰ دوره کارگاهی مداخله به منظور کاهش طلاق‌های با علت اعتیاد ویژه اعضای مراکز مشاوره در معیت دادگاه خانواده ، ۱۲۴ هزار و ۴۱۶ نفر ساعت تربیت مدرس و ۶۲ هزار و ۹۶۰ نفر ساعت مهارت‌آموزی برای گروه‌های هدف مخاطب دوره‌های مدیریت مهارت و دانش رفتار (امید) در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد برگزار شد. در این مدت ماده‌ ۶ دستورالعمل ساماندهی  زندانیان و کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها  که منجر به کاهش ورودی حدود ۸ درصد زندانیان مرتبط با موادمخدر در سال ۹۵ شده و روند کاهشی آن در طول سال ۹۶ نیز مشهود است نیز عملیاتی شد.