منظور از مجازات‌های تعزیری چیست؟

به موجب قانون، تعزیر مجازاتی است که در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می‌شود.
در قانون ما چهار نوع مجازات شامل قصاص، حد، دیه و تعزیر وجود دارد که هر کدام از این مجازات‌ها برای جرایم خاصی پیش‌بینی شده‌اند. تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می‌شود.

تفاوت «حد» و «تعزیر» آن است که حد، مجازات معین و ثابتی است که در شرع مشخص شده اما تعزیر مجازاتی است که در شرع نیامده و مبنای جرم‌انگاری آن، مصالح و منافع جامعه است، مانند جرایم راهنمایی و رانندگی و جرایم مربوط به تعزیرات حکومتی.
ناگفته نماند ردپای برخی جرایم تعزیری در شرع دیده می‌شود اما با این حال در خصوص نوع یا میزان مجازاتشان حرفی به میان نیامده و تعیین آن به حکومت یعنی قانونگذار جامعه واگذار شده است. 
از جمله این جرایم که نمونه‌هایشان نیز کم نیست، می‌توان به کلاهبرداری، رشوه و اختلاس اشاره کرد. ملاک اصلی تعزیر، کمتر بودن آن نسبت به حد (۱۰۰ ضربه شلاق) است.
برخلاف حد، مقدار و کیفیت تعزیر به موجب قانون تعیین می‌شود و دادگاه در صدور حکم تعزیری، با رعایت مقررات قانونی، مواردی را مورد توجه قرار می‌دهد.
 در تعزیر، شخصیت، وضع روحی و جسمی مجرم و زمان و مکان دخالت دارد. این موضوع در حالی است که حد ثابت است و شخصیت مجرم تاثیری در میزان مجازات ندارد.
در تعزیر، هدف اصلاح و تادیب مجرم شرط است اما فلسفه اجرای حد، جلوگیری از تکرار جرم و دفاع از مصالح بنیادین جامعه است.
تعزیر با توبه ساقط می‌شود؛ اما در حد، توبه اثری ندارد، مگر اینکه قبل از حضور نزد قاضی باشد. تعزیر قابل تخفیف و تعلیق است اما در حد تخفیف و تعلیق ممنوع است.

حمایت

نویسنده

وکیل پایه یک مهرداد طالبی

See author's posts