قرارداد کار متعارف و عرفی بین کارگر و کارفرما

تعهدات کارفرما در قبال کارگر شامل عواملی مانند دستمزد، مرخصی، ساعت کار، شبکاری، اضافه کار، شیفت کاری و شرایط کاری است که همه این موارد در قرارداد ثبت می‌شود و متعهد بودن به قرارداد، ضروری است، چون تخطی از قرارداد، پیگرد قانونی دارد.
بر اساس ماده ۲۶ قانون کار، هر نوع تغییر عمده در شرایط کار که برخلاف عرف معمول کارگاه یا محل کار باشد، پس از اعلام موافقت کتبی اداره کار و امور اجتماعی محل، قابل اجراست. در صورت بروز اختلاف، رای هیات حل اختلاف، قطعی و لازم‌الاجرا است.
مهمترین و اساسی‌ترین پایه شکل‌گیری روابط کار، تعهد قرارداد است. تعهدات طرفین کار به تعهدات اصلی و فرعی تقسیم می‌شود و به محض انعقاد قرارداد، علاوه بر ایجاد تعهدات قراردادی، تعهدات قانونی هم ایجاد می‌شود.
گاهی به‎دلیل محدود بودن کار، قرارداد موقت میان کارگر و کارفرما تنظیم می‌شود. به موجب ماده ۲۵ قانون کار، هر گاه قرارداد کار برای مدت موقت یا برای انجام کار معین، منعقد شده باشد، هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارد. بر اساس تبصره این ماده، رسیدگی به اختلافات ناشی از نوع این قرارداد‌ها در صلاحیت هیات‌های تشخیص و حل اختلاف است.
همچنین در صورت خاتمه قرارداد کار معین یا مدت موقت، کارفرما مکلف است به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر، به کار اشتغال داشته است، برای هر سال سابقه متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق، مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت کند.
در قانون کار حداقل‌های قانونی و حداقل‌های تعهدات کارفرما نسبت به کارگر پیش‎بینی شده است. برای مثال، اگر کارگر و کارفرما در قرارداد، در مورد تعهدی بیشتر از آنچه که در قانون کار تعریف شده است، به توافق برسند، آن توافق مشروع و قانونی است و کارفرما مکلف به انجام و پایبندی به آن خواهد بود.
علاوه بر قانون و مقررات که به رعایت قرارداد و تعهدات اصرار می‌ورزد، مسایل عرفی هم می‌تواند ایجاد تعهد کند. مثلا ممکن است قانون در خصوص قواعد و شرایطی سخن نگفته باشد و تعهد خاصی را به کارفرما تکلیف نکند. اما به‎واسطه اینکه کارفرما در طی سالیان متعدد، کاری را به‎صورت منظم برای کارگر انجام داده، حقی برای کارگران به‎وجود آمده است.
مثلا در قرارداد و قانون هیچ اشاره‌ای به حق شبکاری کارگر و تعهد کارفرما به این موضوع نشده است، اما کارفرما در طی سال‌های پیاپی، ماهیانه مبلغی را به عنوان شبکاری به کارگر پرداخت کرده است. در این صورت کارفرما نمی‌تواند این تعهد را قطع کند، چون تعهد عرفی رخ داده است.
انجام کار به‎طور متعارف، نمونه دیگری از شرایط کار است که باید از سوی کارگر رعایت شود. منظور از انجام کار به‎صورت متعارف این است که کارگر باید کار خود را بدون هیچ‎گونه تقصیری و همانند یک فرد عادی انجام دهد.حمایت