دادگاه بدوی فردی را به اتهام سرقت موضوع ماده ۶۵۶ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵، غیابا به تحمل یک سال حبس و پنجاه ضربه شلاق محکوم میکند و به لحاظ گذشت شاکی، رد مال موضوعا منتفی اعلام میشود. متهم نسبت به حکم غیابی واخواهی میکند. وی در تمام مراحل رسیدگی نسبت به اتهام انتسابی خود اقرار دارد و دادگاه بدوی در مرحله واخواهی بدون ذکر علت ضمن رد واخواهی، مجازات حبس واخواه را از یک سال به دو سال و شلاق وی را نیز از پنجاه ضربه به هفتاد و چهار ضربه افزایش میدهد. آیا دادگاه بدوی در مرحله واخواهی حق افزایش مجازات را دارد؟ در صورت تشدید مجازات و تجدیدنظرخواهی محکومعلیه، تکلیف دادگاه تجدیدنظر که معتقد است دادگاه بدوی در مرحله واخواهی حق افزایش مجازات را ندارد، چیست؟ آیا باید رای ثانویه در مرحله واخواهی را اصلاح کند یا آن را نقض کرده و رای اولیه را غیابی را تایید کند؟ در هر صورت صدور رای به چه نحوی است؟
واخواهی حقی است که برای محکومعلیه حکم غیابی و جهت رسیدگی به دفاعیات وی مقرر شده است و در نتیجه، استفاده از این حق نباید مجوز تشدید مجازات محکومعلیه تلقی شود؛ به همین جهت در ماده ۴۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال ۱۳۹۲ تصریح شده است که دادگاه پس از واخواهی با تعیین وقت رسیدگی، طرفین را دعوت کرده و پس از بررسی ادله و دفاعیات واخواه، تصمیم مقتضی اتخاذ میکند. ملاک ماده ۴۵۸ قانون مذکور نیز موید همین استنباط است. در صورت تشدید مجازات از سوی دادگاه بدوی در مقام رسیدگی به واخواهی محکوم و متعاقب آن، اعتراض محکوم به این رای، چنانچه دادگاه تجدیدنظر، تجدیدنظرخواه (محکوم) را بزهکار تشخیص دهد (بزهکاری وی را احراز کند)، با لحاظ ماده ۴۵۷ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال ۱۳۹۲ میزان مجازات را بهنحوی که از میزان مجازات تعیینشده در مرحله غیابی (حکم غیابی) بیشتر نباشد، اصلاح میکند و تذکر لازم را به دادگاه نخستین میدهد.
حمایت