تفاوت‌های اقاله و فسخ  

اقاله در لغت به معنای مسامحه و نادیده انگاشتن امری است و در اصطلاح، عقدی است که موضوع آن انهدام عقد اول به طور کل یا بعض بوده و در آن رضایت و توافق به همراه اراده طرفین، شرط لازم است.
گروهی از علمای حقوق، اقاله را فسخ ارادی نیز می‌نامند اما این نامگذاری صحیح نیست زیرا موضوع فسخ، با اشتراط فسخ یا به علت قانونی است و در آن شاید رضایتی نباشد. زیرا نوعی ایقاع است و نیاز به جواز قانونی طی حکم دادگاه دارد. در حالی که اقاله نوعی عقد است که با رضایت و توافق، قصد و انشای طرفین محقق می‌شود و موضوع آن توافق برای انهدام عقد اول است.
قانونگذار تعریف مشخصی از عقد اقاله ارایه نکرده اما مصادیق و شرایط آن در مواد ۲۸۳ الی ۲۸۸ قانون مدنی ایران آمده و از علل سقوط تعهدات و اثرات آن بنا به تصریح قانونی طی ماده ۲۶۴ است.
فسخ عقد از طرف معامله‌کنندگان بعد از پشیمانی یکی از دو طرف معامله و درخواست فسخ از جانب او و قبول این درخواست از طرف دیگر است بنابراین اگر یکی از طرفین معامله، مثل مشتری از معامله‌ای که کرده است، پشیمان شود و هیچ راهی برای فسخ عقد نداشته باشد و از طرف مقابل درخواست ‌کند که معامله فسخ شود و او نیز قبول کرده و بیع را فسخ کند، معامله فسخ می‌شود که به این کار اقاله می‌گویند. به درخواست مشتری نیز استقاله گفته می‌شود.
یکی از عناصر عقد اقاله، وجود عقد اول است. زیرا اقاله عقد دوم بوده و موضوع آن انهدام عقد اول با تراضی طرفین است بنابراین یکی از عناصر عقد اقاله، وجود عقد اول است. همچنین عقد اول باید از عقود لازمه بوده یا از یک طرف لازم باشد .تراضی نیز از عناصر دیگر عقد اقاله محسوب می‌شود زیرا اسقاط تعهدات ناشی از عقد اول به تراضی، در عقد دوم لازم است. همچنین لازم است چیزی بر اسقاط عقد دوم (اقاله) نسبت به عقد اول نیفزاید.
از انواع اقاله نیز می‌توان به اقاله اجل دین، اقاله بعداز تلف، اقاله بعدازعمل به شرط، اقاله بعداز عیب و بعداز نقل، اقاله بعض، اقاله تقسیم و اقاله حواله، اقاله ضمان، اقاله فضولی، اقاله قهقرایی، اقاله وراث و اقاله وقف اشاره کرد.

حمایت 

نویسنده

وکیل پایه یک مهرداد طالبی

See author's posts